Zalecany termin siewu jęczmienia ozimego dla północno-wschodnich rejonów kraju przypada już za kilka dni, a na południowym zachodzie za tydzień.

Przedplonami dla jęczmienia ozimego najczęściej są inne zboża. Decyduje o tym termin siewu oraz fakt, że stanowiska po rzepaku zwykle przewidziane są dla pszenicy ozimej, która ma większe wymagania. Bezwzględnie należy unikać uprawy jęczmienia ozimego po sobie i jęczmieniu jarym, a jeśli to możliwe, to nawet po życie. Takie przedplony sprzyjają nasileniu występowania chorób podstawy źdźbła, które w minionym sezonie dały o sobie znać w postaci wzmożonego wylegania łanów w fazie nalewania ziarna.

Musi się rozkrzewić jesienią

Termin siewu wszystkich roślin ozimych w Polsce wynika z wieloletnich obserwacji dotyczących momentu zakończenia jesiennej wegetacji. W ujęciu geograficznym jesienny rozwój roślin wyhamowuje z północnego wschodu na południowy zachód. Oczywiście nie brakuje sezonów, kiedy jesień jest wyjątkowo ciepła i długa, albo wyjątkowo krótka. Ale w przypadku bieżącego sezonu nikt wie teraz, kiedy nadejdzie zima.

Jęczmień ozimy wymaga dłuższej jesiennej wegetacji, bo musi wyrosnąć, ukorzenić się, rozkrzewić i zgromadzić jak najwięcej cukrów, które zdecydują o jego zimotrwałości. Obserwacje ostatnich lat nieco zweryfikowały zalecenia podawane przez IUNG 40-50 lat temu. Obecnie jako najlepsze terminy dla siewy jęczmienia ozimego zaleca się:

• 10-15 września na północnym-wschodzie i pogórzu;
• 12-18 września w pasie środkowym kraju;
• 16-20(25) września na południowym-zachodzie.

Podane terminy nie są bezwzględnie nieprzekraczalne. Obecnie uwilgotnienie gleb w większości rejonów kraju jest dobre do bardzo dobrego. Jęczmień bardzo lubi takie warunki i szybko wschodzi, jeśli stanowisko do siewu będzie starannie przygotowane. Wówczas niewielkim ryzykiem jest opóźnienie siewu o kilka dni, jeśli ziarno zostanie umieszczone na głębokości 2-3 cm (w optymalnym terminie 3-4 cm). Uczulam na pilnowanie głębokości siewu. W swojej karierze wielokrotnie lustrowałem kiepsko wschodzące plantacje jęczmienia. Po oględzinach wykopanych siewek najczęściej okazywało się, że ziarno wysiano na 6-7 cm. Dlatego część kiełków nie dotarła na powierzchnię.

Przyspieszać nie warto

Niecierpliwi rolnicy miewają skłonności do przyspieszania siewu. Jednak najczęściej niewiele na tym zyskują. Przy zbyt wczesnym siewie jęczmień wytwarza jesienią dużo masy wegetatywnej i jest bardziej narażony na atak chorób grzybowych oraz mszyc, które przenoszą choroby wirusowe: żółtą karłowatość jęczmienia (BYDV) i karłowatość pszenicy (WDV). Intensywne opanowanie plantacji jęczmienia przez wirusy może skutkować koniecznością jej likwidacji na wiosnę.

• Sprawdź: PDO 2021: Wstępne wyniki plonowania jęczmienia ozimego
• Sprawdź: KR 2021: Nowe odmiany jęczmienia ozimego
• Sprawdź: LOZ 2021: Odmiany jęczmienia ozimego dla województw

Warto pamiętać, że nosicielami wirusów są uskrzydlone pokolenia mszyc, które po znikaniu pól z samosiewami zbóż szukają nowych żerowisk. Jeszcze większym źródłem nalotów mszyc są łany kukurydzy. Jeśli ich zbiór nastąpi po wschodach jęczmienia, to latające mszyce chętnie się tam przeniosą.

Zbyt gęsty łatwiej wylega

Terminowo zasiany jęczmień ozimy wykazuje wyjątkową tendencję do krzewienia. Tę właściwość można wykorzystać. Pożądana obsada kłosów dla odmian wielorzędowych na glebach kompleksu pszennego bardzo dobrego i pszennego dobrego wynosi 500-550/m². Na glebach kompleksu pszennego wadliwego i żytniego bardzo dobrego jest mniejsza o 50 szt./m². Obsada siewu odmian o kłosie wielorzędowym jęczmienia ozimego powinna wynosić:

• 220-270 kiełkujących ziarniaków/m² przy wczesnym terminie;
• 270-320 ziaren/m² – termin normalny;
• 320-350 ziaren/m² – termin opóźniony o 3-5 dni.

Odmiany dwurzędowe wysiewa się gęściej o ok. 30 ziaren/m².