Jakie są perspektywy dla unijnego rolnictwa? Jest nowy raport
Zmieniające się preferencje konsumentów, ograniczenia w dostępności środków ochrony roślin i zmiany klimatyczne – to tylko niektóre z wyzwań, jakie stoją przed unijnymi rolnikami.
Europejscy konsumenci pod wpływem różnych czynników, coraz łatwiej zmieniają swoje nawyki żywieniowe. Na ogół kierują się względami zdrowotnymi, środowiskowymi i etycznymi, a także modą. Ograniczają spożycie mięsa, szczególnie wieprzowego i wołowego, na rzecz roślinnych zamienników. Zwłaszcza w bogatszych gospodarstwach domowych wzrasta popyt na produkty oznakowane jako wolne od GMO oraz od wylesiania. Młodsze pokolenia wykazują większe zainteresowanie dietami bogatymi w warzywa, owoce i rośliny strączkowe oraz starają się redukować spożycie cukru. Prowadzi to do zwiększonego popytu na wybrane produkty i wpływa na długoterminowe zmiany na rynku żywności.
Jest nowy raport
Komisja Europejska w grudniowym raporcie „Perspektywy dla rolnictwa UE 2023-35” przedstawiła średnioterminowe przewidywania dotyczące rynków rolnych w Unii Europejskiej. Oprócz zmieniających się preferencji konsumentów, dokument ten uwzględnia również inne czynniki wpływające na przyszłość unijnego rolnictwa, takie jak zmiany klimatu i przesuwanie się ciepłych stref agroklimatycznych na północ, spowolnienie tempa powiększania gospodarstw, ograniczenia w dostępności i przystępności cenowej niektórych środków do produkcji rolnej, np. środków ochrony roślin i nawozów oraz spadek dynamiki wzrostu wydajności upraw.
Polskim rolnikom zajmującym się polową produkcją roślinną raport ten dostarcza cennych informacji na temat trendów, które w najbliższej dekadzie mogą wpłynąć na korektę kierunku ich działalności. Przewiduje się, że całkowita powierzchnia gruntów rolnych w UE pozostanie stabilna do 2035 r., jednak nastąpią zmiany w strukturze zasiewów. Niewątpliwie większa powierzchnia gruntów ma być odłogowana ze względu na zaostrzające się wymogi Zielonego Ładu. Z kolei powierzchnia trwałych użytków zielonych i roślin pastewnych może tylko nieznacznie się zmniejszyć, głównie z powodu oczekiwanej ekstensyfikacji produkcji zwierzęcej.
- Zboża
Oczekuje się, że produkcja zbóż będzie się koncentrować nadal na pszenicy i kukurydzy. Jednak powierzchnia uprawy zbóż paszowych, zwłaszcza jęczmienia, może się zmniejszać na rzecz soi i innych roślin strączkowych. Wynika to z przewidywanego spadku popytu na zboża paszowe oraz uruchamiania politycznych zachęt wspierających zwiększanie udziału roślin wysokobiałkowych.
- Soja i inne rośliny strączkowe
Największy wzrost produkcji przewiduje się w przypadku soi i innych roślin strączkowych. Będzie to napędzane rosnącym zapotrzebowaniem na produkty oznakowane jako wolne od GMO oraz od wylesiania. Prawdopodobnie doprowadzi to do ogólnego zmniejszenia importu nasion wysokobiałkowych do UE, co również wpisane jest do celów unijnej polityki na najbliższe dziesięciolecia.
- Rzepak
Przewiduje się, że poziomy tłoczenia nasion oleistych w UE pozostaną stabilne. Z jednej strony wykorzystanie olejów roślinnych może spaść z powodu zmniejszenia popytu na biopaliwa, ale z drugiej, oczekuje się dalszego odchodzenia od oleju palmowego na rzecz oleju rzepakowego.
- Burak cukrowy
Produkcja buraka cukrowego w UE ma powoli spadać, co doprowadzi do zmniejszenia produkcji cukru. Przewiduje się również, że do 2035 r. spożycie cukru w UE spadnie, bo konsumenci starają się redukować jego spożycie oraz poszukują produktów spożywczych o obniżonej zawartości cukru. Chociaż UE nadal będzie importerem netto cukru, to prawdopodobnie jej zależność od importu się zmniejszy.
Wyzwania i szanse dla polskich rolników
Pomimo wyzwań związanych ze zmianami klimatu oraz ograniczeniami w dostępności i przystępności cenowej niektórych środków produkcji rolnej, np. środków ochrony roślin i nawozów, plony zbóż i roślin oleistych pozostaną stabilne. Będzie to możliwe dzięki upowszechnieniu rolnictwa precyzyjnego, zwiększeniu liczby gatunków roślin w zmianowaniu i poprawy stanu gleby oraz wprowadzeniu z czasem pewnych nowych udoskonaleń technologicznych.
Podsumowując, perspektywy dla rolnictwa UE do 2035 r. wskazują niewątpliwie na konieczność adaptacji rolników do zmieniających się warunków rynkowych, środowiskowych i politycznych. Produkcja soi i innych roślin strączkowych może stanowić atrakcyjną alternatywę dla tradycyjnych zbóż paszowych. Natomiast innowacje technologiczne mogą pomóc w utrzymaniu stabilnej produkcji rolnej mimo niesprzyjających warunków.