Jak zwiększyć działanie azotu?

Kryzys nawozowy zmusza do efektywniejszego wykorzystania takich dawek azotu, na które wiosną rolnika będzie stać. Tańsze zabiegi też mogą wesprzeć działanie azotu.
Średnia zasobność gleby w składniki pokarmowe oznacza, że daną roślinę należy żywić przynajmniej na poziomie pobrania podstawowych składników pokarmowych.  Zdjęcie: Dreczka

Każdy, kto zaniedbuje podstawowe składniki odżywcze, spowalnia tempo i efektywność pobieranego azotu. Jednak nie można wprost stwierdzić, że okrojenie dawki nawożenia azotem np. o 20% spowoduje spadek plonu na podobnym poziomie. Oto podstawowe składniki pokarmowe, które sprawią, że wartość plonotwórcza azotu wzrośnie.

Wapń

Jeśli odczyn gleby wyraźnie spadnie poniżej optymalnego dla danego stanowiska, to wykorzystanie azotu szybko spada o 40-50%. Nawozy wapniowe można stosować na przedwiośniu, nawet pogłównie, bo nie ma ograniczeń prawnych. Natomiast problemem może być szerokość rozrzutu, którą wyznaczają ścieżki technologiczne. Drobne wapno trudno rozsiać szerzej niż na 15 m.

Fosfor

Dla nawozów fosforowych stosowanych na przedwiośniu kluczowa jest rozpuszczalność w wodzie. Jeszcze 20 lat temu ustalanie dawki fosforu podlegało znacznym odchyleniom. Obecnie postrzegany jest bardziej krytycznie. Fosfor nie jest wypłukiwany, ale podlega procesowi starzenia (uwstecznianie). Z biegiem czasu staje się coraz mniej dostępny dla roślin. Rozważając wiosenne nawożenie fosforem, warto się upewnić, że wybrany nawóz dobrze się rozpuszcza w wodzie.

Średnie pobranie makroskładników przez ważniejsze rośliny uprawne prezentuje tabela. Fosfor bardzo trudno się przemieszcza w glebie i zdecydowanie powinien być wprowadzony przed siewem (latem lub jesienią). Od marca wskazane jest nawożenie fosforanem amonu (DAP). Zawarty w nim fosfor jest rozpuszczalny w wodzie, a azot występuje w postaci amonu i nie jest wypłukiwany nawet przy wczesnym nawożeniu.

Potas

Potas na glebach bardzo lekkich jest wypłukiwany, a na gliniastych przemieszcza się na głębokość 0,8-1,2 m, skąd większość roślin nie potrafi go pobrać. Szczególnie wysokie zapotrzebowanie na potas ma rzepak, kukurydza, słonecznik i użytki zielone. Warto pamiętać, że pobranie nie oznacza wyniesienia składnika z plonem. Rzepak ma zapotrzebowanie 6 kg/dt, a w nasionach gromadzi 1 kg/dt. Stąd potrzeby wymienionych upraw ciężko pokryć nawet przy umiarkowanym stosowaniu obornika. Potas zasadniczo powinien być stosowany jesienią, bo wzmacnia mrozoodporność. Ale jeśli dawka była zmniejszona, to umiarkowana ilość spełni swoją rolę również na przedwiośniu (pogłównie do 30 kg K2O/ha).

Siarka

Jest obecna w glebie w formie siarczanu (SO4) i może być wypłukiwana w podobny sposób, jak azotany. Dlatego konieczne jest regularne dostarczanie w mniejszych dawkach. Zawartość siarki w nawozach organicznych zwykle jest przeszacowana, a poza tym jest tam w dużej mierze związana organicznie. Ta forma nie jest dostępna dla roślin. Przekształcenie siarki związanej organicznie jest wolniejsze niż uwalnianie azotu.

Podobnie jak w przypadku azotanów, opady zimowe przyczyniają się do przemieszczania siarki. Nasycenie podglebia wodą jest w tej chwili dobre do bardzo dobrego niemal w całym kraju, za wyjątkiem kilku powiatów w Wielkopolsce. Natomiast dopływ siarki z powietrza (kwaśne deszcze) od kilkunastu lat nie odgrywa większego znaczenia i tego źródła nie warto uwzględniać przy planowaniu zaopatrzenia.

Zawartość siarki w glebie na przedwiośniu można ustalić w relacji do azotu mineralnego. Wysokie wartości Nmin na wiosnę zwykle są wskaźnikiem wysokich wartości Smin i odwrotnie. Im wyższy plon, tym większe zapotrzebowanie na siarkę. Zrównoważone nawożenie tym składnikiem poprawia wykorzystanie azotu i odwrotnie, brak siarki prowadzi do słabego wykorzystania użytego azotu.

Rynek oferuje nawozy zawierające siarkę w różnej postaci. Wybór produktu zawierającego siarkę elementarną (S) nie jest najlepszy, bo najpierw bakterie muszą ją przekształcić w jon siarczanowy (SO4), żeby rośliny mogły go pobrać. Inne nawozy siarkowe zawierające formę siarczanową nie wykazują różnic w skuteczności.

Magnez

Stanowisk o wysokiej zasobności w magnez nie należy dodatkowo nim nawozić. Można też rozważyć wybór nawozu siarkowego bez magnezu. Jeśli istnieje zapotrzebowanie na magnez, w klasycznej strategii nawożenia zaleca się go zastosować doglebowo w dawce 1,5-2,0 dt/ha siarczanu magnezu.

© Materiał chroniony prawem autorskim. Zasady przedruków w regulaminie.