10 wskazówek dotyczących wapnowania

Regularne wapnowanie jest ważne dla 97% polskich gleb. Najlepszy okres na zabieg wapnowania przypada po zbiorach wczesnych upraw. Oto przydatne wskazówki.
Gospodarstwa regularnie prowadzące wapnowanie wszystkich pól w gospodarstwie mogą bez większego ryzyka wybierać tańsze nawozy zawierające wapń w formie węglanowej.  Zdjęcie: Dreczka
1. Uzupełnić zasobność

Rzeczywiste zapotrzebowanie gleby na wapno można określić tylko za pomocą regularnych badań gleby. Zazwyczaj trzeba je przeprowadzać raz w rotacji zmianowania lub co 4 lata. W przypadku wapnowania uzupełniającego (konserwującego), w którym uwzględnia się tylko szacunkowe ubytki, można co 3 lata wprowadzić następujące dawki:

  • na glebach lekkich 10-12 dt/ha CaO;
  • na glebach ciężkich 13-15 dt/ha CaO.
2. Regularnie dostarczać składnik

Wraz z plonami z gleby wynoszone są różne ilości składników pokarmowych. W celu utrzymania żyzności gleby i wysokiej jakości plonów, należy je regularnie uzupełniać, bo zasoby gleby nie są nieskończone. Wapno jest często traktowane po macoszemu. Prowadzi to do zakwaszenia gleby i spadku plonowania.

3. Zachować żyzność gleby

Wapno przeciwdziała postępującemu zakwaszaniu, a tym samym degradacji struktury i zubożeniu życia glebowego. Tlenek wapnia (CaO) wspomaga stabilizację struktury gleby. Ponadto równowagę stanu fitosanitarnego gleby można osiągnąć tylko przy odpowiednim wapnowaniu. Jako element dobrej praktyki rolniczej, wpisuje się w każdą strategię uprawy roli.

4. Regularnie w górnej dawce

Przy stabilnych lub rosnących plonach z pól zajętych przez zboża rocznie wynosi się 25-75 kg CaO/ha (w zależności od gatunku i plonu), a w przypadku buraków, użytków zielonych i roślin pastewnych może to być nawet ponad 100 kg CaO/ha. Ubytki te muszą być regularnie zwracane do gleby.

5. Pamiętać o nadwyżce na wymywanie

Wskutek opadów każdego roku wypłukiwane może być 1-10 dt/ha CaO. Ubytki zależą od ilości opadów, przepuszczalności, zdolności magazynowania wody, lokalizacji i zasobności w wapń. Do ich zbilansowania potrzeba co najmniej 0,85-10 dt CaO/ha.

6. Nawozy nie są obojętne

Jedną z przyczyn zakwaszenia gleby są wysokie dawki nawozów fizjologicznie kwaśnych. Stale obniżają pH gleby. Wiele nawozów, zwłaszcza zawierających azot, ma ujemny wpływ na odczyn.

7. Neutralizować źródła zakwaszania

Jeśli nawóz podstawowy zostanie wprowadzony zbyt głęboko, to brak tlenu może zmienić kierunki jego przemian w glebie na sprzyjające zakwaszaniu. Do neutralizacji potrzeba 20-280 kg CaO/ha. W przypadku stosowania gnojowicy należy pamiętać o wapnie, bo jej regularne stosowanie przyspiesza zakwaszenie. Roczne straty wapnia można oszacować na 300-600 kg CaO/ha.

8. Sugerować się stanem pogody

O ile nie pada deszcz i gleba nie jest zbyt mokra, wapno można stosować przez cały rok. Aby szybciej uzyskać oczekiwany efekt, należy je wymieszać z glebą. Najkorzystniejszy jest czas po zbiorze wczesnych upraw. Ten termin jest również korzystny z punktu widzenia ekonomii pracy i technologii nawożenia, np. dla rozsiewaczy o dużej ładowności i szerokości roboczej.

9. Prawidłowo przeliczyć formy chemiczne

Ponieważ zalecenia zwykle odnoszą się do stosowania wapna w formie tlenkowej (CaO), postać węglanową (CaCO3) trzeba przeliczyć na tlenkową. Do przeliczenia stosuje się współczynniki:

  • podana zawartość CaCO3 x 0,56 = CaO
  • podana zawartość CaO x 1,78 = CaCO3
  • podana zawartość CaO  x 0,72 = Ca

Dotyczy to również zawartości magnezu, który często występuje w nawozach łącznie z wapniem i nawet ma większą zdolność odkwaszającą:

  • podana zawartość MgO x 1,39 = CaO
  • podana zawartość MgCO3 x 0,67 = CaO
  • podana zawartość MgCO3 x 0,48 = MgO
  • podana zawartość MgCO3 x 0,29 = Mg
10. Skrupulatnie policzyć koszt

Do wapnowania można stosować wszystkie formy wapna, chociaż ich reaktywność bywa bardzo różna. Dyskusyjne są nawozy o grubym kalibrażu, dolomitowe i zawierające duże ilości gipsu. Niestety, często złem koniecznym są oszczędności. Jeśli gleba jest regularnie wapnowana, to niedrogie formy mogą wystarczyć. W takich stanowiskach wystarczy wapno gaszone np. 80% CaCO3 plus 25% magnezu, zamiast znacznie droższego palonego 85% CaO. To drugie można rozważać w sytuacji, gdy sytuacja wymaga działania (zmiany odczynu) w trybie interwencyjnym.

© Materiał chroniony prawem autorskim. Zasady przedruków w regulaminie.