Rozpoczęły się przymiarki do kolejnego zaostrzenia przepisów dotyczących zanieczyszczeń powietrza i wody. Dotyczą też wpływu pestycydów, nawozów i antybiotyków.

Najnowsza propozycja Komisji Europejskiej w sprawie zmian obowiązujących przepisów może zabrzmieć niepokojąco m.in. dla rolników. Chodzi o kilka unijnych dyrektyw i wytycznych dotyczących utrzymania czystości powietrza, wód powierzchniowych i gruntowych. Powinny one służyć osiągnięciu celu Europejskiego Zielonego Ładu, jakim jest zero emisji zanieczyszczeń w powietrze i do wód do 2050 r.

Lista żądań zostanie wydłużona

Wykaz dalszych działań obejmuje m.in. rozszerzenie listy zanieczyszczeń, które muszą być ściślej kontrolowane w zbiornikach wodnych. Szczególna uwaga ma być skierowana na:

• szereg środków ochrony roślin, takich jak glifosat i produkty jego rozkładu;
• antybiotyki i niektóre inne leki;
• plastyfikator bisfenol A;
• związki perfluoroalkilowe stosowane w wielu produktach przemysłowych, kosmetykach i odzieży.

Przedstawiony pakiet działań nie jest odgórnie wydanym nakazem, lecz propozycją do wyznaczania celów i wartości granicznych. Państwa członkowskie UE same będą podejmowały decyzje, w jaki sposób będą dążyły do osiągnięcia tych celów.

Aby poprawić czystość powietrza, Bruksela proponuje obniżenie zawartości granicznej dla drobnego pyłu (PM 2,5) o ponad połowę. To zanieczyszczenie ma zostać zredukowane z 25 do 10 mikrogramów/m³ powietrza.

• Sprawdź: Pomysły polityków na kryzys nawozowy

Wiceprzewodniczący KE Frans Timmermans uważa, że jeśli nowe przepisy dotyczące jakości powietrza nie będą przestrzegane, wówczas osoby poszkodowane powinny mieć prawo do odszkodowań. Powinna również istnieć możliwość składania oraz przyłączania się pozwów zbiorowych o odszkodowanie, jakie wytoczą organizacje pozarządowe. Według wyliczeń Timmermansa koszty pożądanej poprawy jakości powietrza będą mniejsze niż 6 mld € rocznie. Natomiast związane z tym korzyści od 2030 r. powinny wynosić od 42 do 121 mld € rocznie.

Odzyskać fosfor z osadów ściekowych

Interesującym dla rolników nowym celem Komisji Europejskiej może być rewizja dyrektywy UE w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych. Otóż państwa członkowskie mają być zobowiązane do odzyskiwania fosforu z osadów ściekowych, aby mógł być wykorzystywany do nawożenia pól.

Ponadto w temacie ścieków Komisja dostrzega znaczny potencjał wytwarzania energii odnawialnej, np. poprzez produkcję biogazu. Ma również nastąpić poprawa jakości oczyszczania ścieków, aby można było je szerzej ponownie wykorzystywać.

Projekty dyrektyw wymagają zatwierdzenia przez Parlament Europejski i Radę Ministrów.