Roślina kukurydzy już od fazy 3-4 liści nie korzysta z zapasów składników pokarmowych zawartych w ziarnie siewnym. Wtedy mogą się pojawić objawy niedożywienia.

Przewidywanie i rozpoznanie objawów niedożywienia młodych roślin kukurydzy umożliwia podjęcie działań, które zminimalizują ten stres i jego wpływ na wyniki produkcyjne. Kluczowym elementem jest tu prawidłowe postawienie diagnozy. Główne przyczyny niedoborów mogą być maskowane przez zaburzenia związane z pogodą, agrotechniką lub brakiem równowagi żywieniowej. Objawy mogą się również różnić w zależności od odmiany.

Znać fazy zwiększonego zapotrzebowania

Zapotrzebowanie kukurydzy na każdy z głównych pierwiastków, azot, fosfor i potas, zmienia się w specyficzny sposób podczas jej rozwoju. Na przykład azot jest niezbędny do produkcji biomasy. Jego wchłanianie jest ważne między fazą 8-10 liści, a brązowieniem znamion słupków, przy czym maksimum osiąga w okresie kwitnienia. Pobieranie potasu postępuje zgodnie z budową aparatu asymilacyjnego, a fosforu jest regularne przez cały cykl rozwojowy z niewielkimi wahaniami w okresie ukorzeniania się roślin i dojrzewania.

• Sprawdź: Czy drutowce zagrażają kukurydzy?

Ważną rolę w rozwoju kukurydzy odgrywają pierwiastki śladowe, chociaż są wchłaniane w bardzo małych ilościach, np. mangan do 1 kg/ha. Ale jeśli ich zabraknie, to od razu stają się czynnikiem ograniczającym wzrost roślin i wielkość plonu. Rośliny z niedoborem jednego lub więcej pierwiastków śladowych często wykazują charakterystyczne objawy, takie jak:

• przebarwienia liści;
• bielenie liści okrywowych kolb;
• zaburzenia wzrostu (roślina skarłowaciała lub zdeformowana, obumieranie stożków wzrostu).

Pełne analizy gleby podają zawartość łatwo przyswajalnych składników pokarmowych, a zatem potencjalnie dostępnych dla roślin z roztworu glebowego. Warto mieć takie wyniki, żeby ukierunkować podejrzenia, a tym samym odróżnić prawdziwy niedobór od indukowanego. Ten drugi polega na zakłóceniu odżywiania wywołanym przez inny czynnik niż zasobność gleby. Pogorszenie pobierania danego pierwiastka przez roślinę może wynikać z nieodpowiednich właściwości fizykochemicznych gleby, jak np. odczyn, tekstura, wilgotność, zawartość materii organicznej lub pogodę (nadmiar opadów, chłody). Najczęściej obserwowane niedobory (cynku, manganu) zwykle są indukowane.

Na dostępność mikroelementów wpływają też czynniki agrotechniczne, a z nich najsilniejszy wpływ ma odwadnianie i wapnowanie. Podnosząc odczyn wprawdzie zwiększa się dostępność molibdenu, ale jednocześnie ogranicza dostępność kilku innych mikroelementów, jak cynk, miedź, mangan, bor i żelazo. Szczególnie jest to zauważalne w stanowiskach o pH powyżej 6,8.

• Sprawdź: Pogłówne nawożenie kukurydzy azotem

Zasadniczym źródłem zaopatrzenia roślin w składniki pokarmowe jest gleba. Toteż celem nawożenia jest uzupełnienie zasobów stosownie do wymagań kolejno uprawianych roślin. Jeśli pojawiają się objawy niedoboru, to w pierwszej kolejności trzeba przeanalizować ich przyczyny. Jeśli niedobór ma charakter indukowany (krótkotrwały), to radą jest nawożenie dolistne. Warto pamiętać, że przez liście roślina może pobrać tylko część swojego zapotrzebowania na mikroelementy. Wyjątkiem jest mangan, który jako jedyny może być podany w formie dolistnego dokarmiania w ilości pokrywającej całkowite zapotrzebowanie.

Odpowiednia strategia diagnozowania

Rozpoznawanie niedoborów w kukurydzy opiera się na odpowiedniej strategii diagnozowania. Zawiera się ona w trzech krokach:

• znajomość właściwości fizycznych i zmianowania na działce;
• obserwacja rozwoju roślin i faz, w których pojawiają się specyficzne objawy;
• jednoznaczne potwierdzenie objawów.