Co uprawia się w Polsce? Powierzchnia zasiewów roślin rolniczych

Pszenica, kukurydza, pszenżyto i rzepak to czołówka najważniejszych roślin rolniczych w strukturze zasiewów w Polsce. Zobacz, co u nas się uprawia i na jakim areale.
Jęczmień ozimy wysoko plonuje, wcześnie schodzi z pola i najlepiej ze wszystkich zbóż znosi późnowiosenne susze. Zdjęcie: Panek

Struktura upraw w Polsce podlega ciągłym zmianom. Na to, co sieją rolnicy, mają wpływ cztery kluczowe czynniki: warunki klimatyczno-glebowe gospodarstw, potrzeby paszowe, opłacalność produkcji oraz polityka, w tym dopłaty bezpośrednie powiązane z produkcją. Wiadomo już, które rośliny rolnicze obecnie cieszą się największą popularnością i jaki dokładnie zajmują areał. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa zgromadziła informacje na ten temat na podstawie deklaracji zawartych w elektronicznych wnioskach o przyznanie płatności bezpośrednich.

Jeden formularz dla wszystkich

Bieżący rok jest pierwszym, w którym formularz wniosku o przyznanie płatności obszarowych jest dla wszystkich rolników taki sam i tylko w formie elektronicznej. Wcześniej szczegółową strukturę upraw byli zobowiązani podawać rolnicy posiadający co najmniej 10 ha gruntów ornych. Stąd w zestawieniach dużą pozycją była powierzchnia „upraw nieoznaczonych”, a areał wielu upraw były niedoprecyzowany. W związku z tym porównywanie sezonu 2021 z poprzednimi jest obarczone znacznym błędem. Niewielkiej korekcie uległa też łączna powierzchnia użytków rolnych w Polsce, na którą rolnicy złożyli wnioski o wsparcie.

Powierzchnie zajmowane przez najważniejsze rośliny uprawne zgłaszane przez rolników do dopłat bezpośrednich prezentuje tabela. Poszczególne gatunki uszeregowano począwszy od największej pod względem areału zasiewów w 2021 r. Według oficjalnej definicji warunek uprawy wielkoobszarowej w naszym kraju spełnia 12 roślin rolniczych, a pozostałych 18 to tzw. małoobszarowe. Warto pamiętać, że uprawy małoobszarowe to te, których areał nie przekracza 1% powierzchni gruntów utrzymywanych w dobrej kulturze rolnej w danym kraju. W zestawieniu pominięto trwałe użytki zielone, trawy i rośliny motylkowate, a także mieszanki.

Z pewnością nikogo nie zdziwi to, że do najważniejszych roślin w Polsce należą zboża ozime. Prym wiedzie pszenica, co wynika z ogromnego znaczenia tego zboża w żywieniu ludzi i zwierząt oraz wysokiego potencjału plonowania. Produkcja z nadwyżką pokrywa krajowe potrzeby i z tego względu pewne ilości ziarna są eksportowane. Można też zauważyć, że w ostatnich latach wyraźnie rośnie zainteresowanie uprawą jęczmienia ozimego. Chociaż nie jest to roślina bez wad (słaba zimotrwałość i podatność na wyleganie), to ma bardzo ważne zalety – wysoko plonuje, wcześnie schodzi z pola i najlepiej ze wszystkich zbóż znosi późnowiosenne susze. Jęczmień ozimy wykorzystywany jest głównie na cele paszowe, a forma jara preferowana jest przez przemysł młynarski i browarniany.

Kukurydza weszła na 2. miejsce

Hitem ostatniej dekady jest kukurydza, która dynamicznie zawojowała polskie pola. Pod względem powierzchni uprawy od kilku lat zajmuje 2. miejsce i na nim się umacnia. Z pewnością tegoroczny areał zasiewów – blisko 1,72 mln ha – dla wielu jest ogromnym zaskoczeniem. Jest to roślina wszechstronna, uprawiana głównie na cele paszowe: ziarno oraz kiszonkę. Coraz więcej nowych odmian kukurydzy przydatnych jest też do przetwórstwa spożywczego.

Rzepak ozimy to najważniejsza roślina oleista w Polsce i zajmuje blisko milion hektarów. Przebywa na polu aż 11 miesięcy i jest atakowana niemal bez przerwy przez liczne choroby i szkodniki. Łatwo ulega zachwaszczeniu, a w mroźne i bezśnieżne zimy wymarza. O utrzymaniu takiego imponującego areału w przyszłości przesądzi dostępność skutecznych insektycydów. Nasiona rzepaku są surowcem do produkcji oleju, a śruta poekstrakcyjna to ważny komponent mieszanek paszowych.

Rośliny okopowe – ziemniak i burak cukrowy – mają od lat stabilną pozycję i stałych odbiorców. Obie stały się uprawami specjalistycznymi z wąskimi perspektywami zwiększenia areału. Zestawienie roślin wielkoobszarowych zamyka łubin wąskolistny. W tej doborowej grupie jest jedyną rośliną strączkową, a swoją pozycję zawdzięcza polityce rolnej, a dokładniej zazielenieniu. Uprawiany jest na nasiona, które później trafiają na pola w mieszankach międzyplonowych.

Popyt na nowe gatunki

Soja to roślina oleisto-białkowa. Od ponad dekady cieszy się rosnącym zainteresowaniem polskich rolników. Chociaż ciągle jest to uprawa małoobszarowa, to jednocześnie perspektywiczna, bo poszukiwana na masową skalę przez przemysł paszowy. Wpisuje się też w kolejne odsłony krajowego programu białkowego. Jednak najważniejszą barierą wzrostu powierzchni zasiewów soi w Polsce z punktu widzenia rolników jest opłacalność produkcji. Jeśli resortowi rolnictwa naprawdę zależałoby na szybkim wzroście jej areału, to w dopłatach bezpośrednich byłaby potraktowana preferencyjnie.

Słonecznik uprawiany w plonie głównym na nasiona jest przebojem sezonu. Areał uprawy rok do roku się podwoił. To pokazuje, że rolnicy poszukują urozmaicenia płodozmianów, które często są zawężone do zbóż, kukurydzy i rzepaku. Czy polubią tę roślinę na dłużej? Wszystko będzie zależało od uzyskanych plonów niełupek i warunków ich zbytu.

© Materiał chroniony prawem autorskim. Zasady przedruków w regulaminie.