Co to jest FAO w kukurydzy? FAO i inne wyróżniki

Terminy siewu kukurydzy zbliżają się wielkimi krokami. Dlatego warto sprawdzić, czy materiał siewny jest już w komplecie i rozdysponować odmiany na poszczególne pola gospodarstwa.
 Wczesny wigor sprawia, że nasiona kiełkują i się rozwijają nawet w warunkach wiosennych chłodów. Zdjęcie: Panek

Na opakowaniach materiału siewnego odmian kukurydzy można znaleźć szereg oznaczeń. Okazuje się, że nie zawsze są one w pełni zrozumiałe, zatem te najważniejsze postaram się objaśnić. Oto lista najczęściej spotykanych wyróżników.

1. Odmiana mieszańcowa

Rynek oferuje odmiany mieszańcowe kukurydzy w pierwszym pokoleniu – F1, w którym występuje efekt heterozji (wybujałości). Takie kreacje tworzy się poprzez krzyżowanie odpowiednio dobranych komponentów matecznych i ojcowskich. Linia mateczna, z której pochodzą nasiona F1, jest kastrowana z wiech przed kwitnieniem (ręcznie lub mechanicznie), lub jest genetycznie pozbawiona możliwości wytwarzania pyłku (linie męskosterylne – MS). Natomiast formy ojcowskie służą wyłącznie do zapylania i po kwitnieniu są usuwane z plantacji nasiennych.

Warto pamiętać, że efekt heterozji uzyskuje się wyłącznie w pokoleniu F1. W kolejnych występuje rozczepienie cech. Zjawisko to powoduje gwałtowny spadek plonów ziarna i kiszonki oraz obniżenie poziomu ujawniania innych cech.

2. Typ hodowlany

Wśród zarejestrowanych odmian kukurydzy główne typy hodowlane stanowią mieszańce pojedyncze, czyli dwuliniowe (SC), składające się z dwóch linii (A x B), oraz mieszańce trójliniowe (TC), składające się z trzech linii (AB x C). Zaletą mieszańców pojedynczych jest większe wyrównanie morfologiczne i niekiedy wyższe plonowanie niż mieszańców trójliniowych, głównie przy intensywniejszej produkcji, ale nie jest to regułą. Mieszańce trójliniowe są lepiej dostosowane do gorszych warunków uprawy. Niestety, produkcja nasienna mieszańców pojedynczych jest mniej wydajna i trudniejsza, a ich nasiona na ogół są droższe niż mieszańców trójliniowych.

3. Typ ziarna

W Europie podstawą hodowli odmian mieszańcowych kukurydzy jest krzyżowanie komponentów matecznych i ojcowskich, reprezentujących przeciwstawne pule genowe. Jednym z nich (najczęściej matecznym) jest linia o ziarnie typu zębokształtnego (dent), a drugim – typu szklistego (flint). Linie dent wnoszą do mieszańców potencjał plonowania, ale z reguły są późniejsze. Natomiast linie flint uwcześniają mieszańce i wnoszą do nich cechę wczesnego wigoru.

4. Liczba FAO

Jest to międzynarodowy wskaźnik wczesności odmian kukurydzy. Informuje on o długości okresu wegetacyjnego, potrzebnego do zakumulowania suchej masy w ziarnie przy zbiorze, tj. po osiągnięciu dojrzałości fizjologicznej. Mieszańce gromadzące więcej suchej masy w ziarnie, czyli o mniejszej zawartości wody w chwili zbioru, są wcześniejsze.

W Polsce liczbę FAO dla odmian kukurydzy określa Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU). Wyróżnia się następujące przedziały wczesności:

  • odmiany wczesne – FAO do 230;
  • odmiany średnio wczesne – FAO 240-250;
  • odmiany średnio późne – FAO 260-290;
  • odmiany późne – FAO powyżej 300.

Na podstawie liczby FAO odmiany kukurydzy są rekomendowane do uprawy w odpowiednich rejonach klimatycznych kraju (południowy, środkowy i północny). W tej kwestii ograniczenia dotyczą odmian średnio późnych i późnych uprawianych na suche ziarno. Otóż w warunkach mniej korzystnych termicznie mogą one nie osiągnąć odpowiedniej dojrzałości. Natomiast dobrze się sprawdzają przy dostatku ciepła i długim okresie wegetacji oraz przewidywanym opóźnieniu zbioru.

5. Wczesny wigor

Takie odmiany kukurydzy kiełkują i rozwijają się nawet w warunkach wiosennych chłodów. Starsze odmiany miały próg kiełkowania przy temperaturze gleby 8°C, a nowsze ten próg mają obniżony o 2°C i kiełkują już w temperaturze 6°C. Wczesny start roślin wiosną oznacza szybsze wytworzenie systemu korzeniowego, lepsze wykorzystanie zasobów wody i składników pokarmowych, a w rezultacie wyższe plony.

6. Stay green

Cecha ta jest uwarunkowana genetycznie i uwidacznia się w postaci wydłużonego utrzymywania zieloności liści i łodyg kukurydzy w okresie dojrzewania. Umożliwia ona dłuższe gromadzenie składników pokarmowych i większą koncentrację suchej masy w kolbach. W przypadku odmian kiszonkowych pozwala na wydłużenie okresu zbioru, a uzyskana zielonka dzięki większej zawartości wody w liściach i łodygach łatwiej się zakisza. Wydłużona zieloność ma szczególne znaczenie dla odmian uprawianych w rejonach o bardziej korzystnych warunkach termicznych oraz na glebach słabszych. Takie odmiany mają też lepiej rozwinięty systemem korzeniowy, są mniej podatne na przedwczesne podsychanie roślin i odporniejsze na choroby.

7. Dry down

Jest to zdolność do szybkiego wysychania ziarna w końcowej fazie dojrzewania kukurydzy na polu. Ta cecha uzależniona jest od rozchylania się liści okrywowych kolb. Umożliwia ona zbiory ziarna o niższej wilgotności, co pozwala na obniżenie kosztów suszenia.

© Materiał chroniony prawem autorskim. Zasady przedruków w regulaminie.