Jak zwalczać choroby żyta?

Intensywne technologie uprawy żyta w tym roku pewnie zostaną zastąpione mniej intensywnymi. Czy ograniczenie nawożenia azotem oznacza mniejszą presję chorób?
Rdza brunatna (źdźbłowa) w życie może się pojawić wcześnie, ale tylko podczas ciepłej i wilgotnej wiosny rozwija się szybko i wymaga nawet dwukrotnej interwencji.  Zdjęcie: Dreczka

Najważniejszą chorobą żyta jest i pozostanie rdza brunatna. Porażenie nią prowadzi do dużych strat plonów, zwłaszcza jeśli wystąpi wcześnie i się rozprzestrzeni. Poza rdzą warto też zwrócić uwagę na rynchosporiozę i mączniaka prawdziwego, który jednak w życie dość łatwo się zwalcza. Ponadto przy ograniczonym nawożeniu azotem nie powinien sprawić dużego problemu. Rynchosporioza może być groźniejsza w przypadku chłodnej i wilgotnej pogody.

Brunatna i źdźbłowa to to samo

Rdza brunatna na życie zazwyczaj pojawia się późną wiosną. Jednak po łagodnej zimie, jak miniona, może zaatakować wcześniej. Warto pamiętać, że na życie jej odmianą jest rdza źdźbłowa, która poraża pochwy liściowe okalające źdźbło, ale będące integralnymi częściami liści. Na południu kraju, gdzie grzyb pojawia się częściej, zaleca się wcześniejsze obserwacje plantacji, zwłaszcza w przypadku podatnych odmian.

Grzyb zimuje głównie na samosiewach zbóż i wczesnych zasiewach w postaci uredospor. Do ich kiełkowania potrzeba wilgoci i temperatury w przedziale 15-25°C. Takich warunków można się spodziewać za kilkanaście dni. W zależności od temperatury i odmiany okres zarodnikowania wynosi 5-25 dni. Choroba najłatwiej jest rozpoznawalna po pomarańczowych lub brązowych "poduszeczkach" – urediniach. Czy w przypadku żyta pierwsze objawy są sygnałem do wykonania zabiegu fungicydowego?

Nie. Uprawiane obecnie odmiany są zdrowsze niż kilkanaście lat temu, chociaż różnice w podatności nadal istnieją. Zatem wczesnym, krótkotrwałym atakom rośliny powinny się oprzeć. Programy zwalczania chorób zbóż w przypadku żyta bywają przesadzone i przedrożone.

Rolnicy znający biologię rozwoju rdzy w minionych latach kontrolowali rdzę brunatną w życie za pomocą jednego zabiegu fungicydowego między wywinięciem liścia flagowego a początkiem kłoszenia. Taki wariant jest możliwy nawet w ciepłych i suchych latach, jeśli nasilenie choroby nastąpi późno (po wywinięciu liścia flagowego). W ubiegłym roku rdza brunatna została spowolniona przez chłodną i dość wilgotną pogodę w kwietniu, chociaż pierwsze uredinia pojawiły się już jesienią.

Kto na swoich plantacjach żyta już zauważył objawy rdzy brunatnej, nie powinien jeszcze szykować się do oprysku fungicydami. Raczej należy śledzić dalszy przebieg pogody i stan roślin. Jeśli kwiecień będzie ciepły, słoneczny i lekko wilgotny, to rozwój choroby przyspieszy. Wówczas może zaistnieć potrzeba przeprowadzenia dwóch zabiegów: w fazie 3. kolanka i na początku kłoszenia.

Skuteczniejsze mieszaniny

Do zasadniczego zabiegu (jednokrotnego) przeciwko rdzy brunatnej w życie najlepiej używać mieszanin 2-3 substancji czynnych. Radykalne działanie wykazuje m.in. połączenie protiokonazolu ze spiroksaminą, azoksystrobiny z tebukonazolem lub innym triazolem. Zdecydowane działanie wykazuje też połączenie mefentriflukonazolu z piraklostrobiną lub protiokonazolem. Wymienione mieszaniny również powinny sobie poradzić z wieloma innymi chorobami liści.

© Materiał chroniony prawem autorskim. Zasady przedruków w regulaminie.