PDO 2022: Soja dojrzała pod koniec września
Wyniki tegorocznej serii badań odmian soi pokazują, że najlepiej rokujące odmiany dojrzały do zbioru już pod koniec września i plonowały na poziomie niemal 32 dt/ha.
Lista odmian soi badanych w ramach PDO systematycznie się wydłuża. Właśnie ukazały się wstępne wyniki tegorocznej serii badań porejestrowych, w których wzięło udział 45 odmian, z czego połowa nie ma jeszcze rejestracji w Polsce i do badań przyjmowana jest z listy europejskiej (CCA). Zestawienie średnich wyników plonowania zawiera tabela 1. Natomiast w tabeli 2. można przeanalizować plonowanie z podziałem kraju na 3 rejony uprawy, tj. północy (PN), centralny (CN) i południowy (PD).
Dominują odmiany zagraniczne
Do uprawy w Polsce trafiają przede wszystkim odmiany zagraniczne, których wczesność ustalona w krajach pochodzenia nie potwierdza się u nas. Dlatego Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych ustala ten parametr według własnych kryteriów. Od początku badań nad soją do określania wczesności odmian stosowana jest specyfikacja słowna, która wyróżnia 6 kategorii. Jednak w tym roku COBORU zastosowało również skalę 9°, gdzie ocena 1 nadawana jest odmianom najwcześniejszym, a 9 najpóźniejszym. Parametr ten lepiej obrazuje wymagania odmian co do długości wegetacji i szanse na osiągnięcie dojrzałości do zbioru w poszczególnych rejonach kraju.
Termin zbioru soi w Polsce powinien przypadać na przełomie września i października. W tym roku jako referencyjny termin osiągnięcia przez soję dojrzałości żniwnej przyjęto 30 września. Jak wynika z danych w obu tabelach, wszystkie odmiany z grupy bardzo wczesnych i wczesnych osiągnęły dojrzałość przed tą datą we wszystkich lokalizacjach. W grupie średnio wczesnych i średnio późnych pojawiły się odchylenia w obie strony, nawet na południu kraju.
W grupie późnych i bardzo późnych wszystkie odmiany dojrzały w pierwszym lub drugim tygodniu października. Co ciekawe, wyniki pokazują, że dojrzewanie najbardziej opóźniło się w pasie południowym. Jednak rzeczywistość jest taka, że w pasie środkowym i północnym były lokalizacje, gdzie niektóre odmiany z tej grupy w ogóle nie osiągnęły dojrzałości żniwnej. Wpłynęło to na obniżenie ich średnich ocen, bo do obliczeń statystycznych dla niezebranych doświadczeń przyjęto wartość zero. W pasie północnym kłopoty z dojrzewaniem najczęściej miały odmiany: Pompei, Korfu, Tertia, Petrina, RGT Salsa i RGT Sphinxa.
Średnia wartość wzorca plonowania wyniosła 31,8 dt/ha. Wprawdzie na tle poprzedniego sezonu obniżyła się o 3,6 dt/ha, ale niemal się zrównała z wynikiem sprzed 2 lat. Niestety, wszystkie średnie plony odmian bardzo wczesnych i wczesnych uplasowały się poniżej wzorca. W grupie odmian średnio wczesnych i średnio późnych większa część odmian plonowała wyraźnie powyżej wzorca. Liderem w tej grupie jest Amiata, za którą uplasowały się Adelfia, Abaca, Asterix, Nessie PZO, Sirelia i Sussex. Również w grupie odmian późnych i bardzo późnych większość plonowała powyżej wzorca. Tutaj drugi rok z rzędu ranking otwiera Acardia, która wyraźnie wyprzedza Saharę, a następnie Achillesa, Albiensis i ES Governorę.
Na południu wzorzec wyższy
Analiza wyników zamieszczonych w tabeli 2. daje inny pogląd na możliwości plonowania odmian soi zwłaszcza z grupy późnych i bardzo późnych. Przede wszystkim widać, że wartość wzorca dla każdego rejonu (grupy województw) jest inna – im bardziej na południe, tym większa. Obok zdolności do dojrzenia jest to drugi argument przemawiający za rejonizacją odmian soi w Polsce. Spośród odmian późnych i bardzo późnych na północy kraju słabsze wyniki uzyskały te odmiany, które nie dojrzały do zbioru we wszystkich stacjach, pomimo wydłużonej wegetacji (151 dni). Straciły na tym przede wszystkim odmiany Pompei, Tertia, Korfu i RGT Salsa, które znakomicie wypadły na południu kraju, pomimo większego wzorca.
