Termin, głębokość i jakość siewu to kryteria decydujące o powodzeniu w uprawie kukurydzy. Wybór daty ma umożliwić wykorzystanie warunków danego siedliska i regionu.

Wybór daty siewu jest kompromisem pomiędzy zaistnieniem odpowiednich warunków glebowych i pogodowych do wykonania tego zabiegu, a dążeniem do maksymalnego wydłużenia wegetacji roślin, co pozwala wykorzystać cały potencjał wybranej odmiany. Grunt powinien być ogrzany, ale nie wysuszony. Kukurydza kiełkuje, kiedy temperatura gleby na głębokości siewu osiąga wartość 6-8°C. W naszej szerokości geograficznej zwykle następuje to w 2. dekadzie kwietnia. Warto pamiętać, że wiosną temperatura gleby wzrasta sukcesywnie, bez względu na wahania temperatury powietrza.

Podłoże nie powinno być przesuszone, bo nasiona potrzebują wody do kiełkowania. W przeciwnym razie występują nieregularne wschody, co bardzo niekorzystnie wpływa na równomierność rozwoju roślin i plonowanie.

Do odpowiednio ogrzanej gleby

Rodzaj gleby ma duży wpływ na szybkość wschodów. Ciemna gleba pochłania więcej promieniowania słonecznego i wiosną nagrzewa się szybciej niż gleba jasna. Na glebach mozaikowatych o zmiennym kolorze różnica fazy rozwojowej pomiędzy roślinami może wynosić 2-3 liście i na ogół utrzymuje się aż do zbioru.

Na glebach gliniastych w warunkach miękkiego i plastycznego podłoża trzeba unikać siewu przy pomocy siewnika talerzowego . Niezamknięte łoża siewne stwarzają ryzyko wysuszenia nasion. Prowadzone jesienią lub wiosną zabiegi uprawowe (nawet uprawa pasowa typu strip till) umożliwiają tworzenie w rzędach dobrze rozdrobnionej warstwy roli, co polepsza warunki do wschodów.

Ważnym czynnikiem ograniczającym przyspieszanie terminu siewu jest ryzyko wystąpienia przymrozków wiosennych. Jednak w ostatnich dziesięcioleciach występują one rzadziej i często mają lokalny zasięg. Z podobnego względu poważne konsekwencje może mieć zbyt późny siew. Rośliny do przejścia przez kolejne fazy rozwojowe potrzebują odpowiedniej ilości czasu. Zanim nadejdą pierwsze jesienne przymrozki kukurydza musi osiągnąć fazę dojrzałości ziarna do zbioru. Natomiast jeśli ziarno będzie w fazie mleczno-ciastowatej to dojdzie do poważnych strat.

Głębokość i jakość siewu

Ważnym celem siewu są szybkie i jednorodne wschody. Aby nasiono wykiełkowało, musi mieć dostęp do wilgoci i powietrza. Dlatego siew kukurydzy musi być:

• wystarczająco głęboki (>4 cm), aby ochronić nasiona przed przymrozkami, ptakami i wysychaniem powierzchni gleby;
• nie za głęboki (<9 cm), aby ograniczyć wyczerpywanie materiałów zapasowych nasion na zbytnie wydłużanie koleoptylu, skrócić czas wychodzenia na powierzchnię oraz uniknąć szkodników i konkurencji chwastów.

W zależności od typu gleby i daty siewu, nasiona należy umieścić na głębokości 4-7 cm. Trzeba też zważać na to, żeby gleba nie była zbyt mokra. Grunt powinien być wystarczająco rozdrobniony (rozbite bryły), aby nasiona miały z nim lepszy kontakt (tabela). W przypadku gleb zbitych pożądane są grudki na powierzchni. Kukurydza dość dobrze wschodzi w otoczeniu drobnych grud i kamieni, ale nie znosi zaskorupienia. Nasiona powinny być umieszczane na podobnej głębokości, bo wtedy wschody są bardziej wyrównane. Ten parametr jest ważniejszy niż regularność odstępów w rzędach.

W razie przesuszenia powierzchni roli należy zdecydować, czy siać płycej w suchym otoczeniu, czy głębiej w jeszcze nieogrzanym. Rozwiązanie pośrednie w sytuacji przedłużającej się suszy spowoduje wschody jedynie części nasion. Na ciemnych glebach uprawa przedsiewna często powoduje zbyt duże rozpylenie. Dlatego należy dopilnować, żeby wiosenne uprawki nie przekraczały głębokości siewu 4-5 cm. Wtedy nasiona zostaną ułożone na zwięzłym łożu siewnym.

Jeśli podłoże jest przesuszone, ale jego temperatura jest zbyt niska do kiełkowania, to wysianym nasionom nic nie zagraża. Mogą poczekać na sprzyjające warunki. Natomiast gdy już zaczną kiełkować (pęcznieć), to nie powinny przerywać tego procesu aż do wschodów.

Szybkość kontra jakość

Pierwszym warunkiem szybkich i wyrównanych wschodów jest korzystanie z materiału siewnego o wysokiej jakości. Pod tym względem przemysł nasienny osiągnął już tak wysoki poziom, że u nowych odmian różnice są niezauważalne. Dlatego obecnie jakość wschodów w największym stopniu zależy od rolnika.

Liczne doświadczenia wykazały wpływ prędkości roboczej, typu i stanu technicznego siewnika oraz przygotowania podłoża na regularność siewu. Dobór właściwej głębokości siewu i jej utrzymanie w trakcie pracy decydują o równomierności wschodów. Rośliny, które wzejdą z kilkudniowym opóźnieniem i w porównaniu do sąsiednich są opóźnione w rozwoju o dwa lub więcej liści, mogą plonować o 30% gorzej. Wynika to z efektu konkurencji. Skutek opóźnienia w rozwoju roślin rosnących w tym samym rzędzie jest silniejszy niż pomiędzy sąsiednimi rzędami.

Przy prędkości roboczej przekraczającej 6 km/h wzrasta nieregularność siewu. To zjawisko obserwuje się nawet w przypadku używania nowoczesnych siewników pneumatycznych w dobrym stanie technicznym. Wzrost prędkości powoduje spłycanie siewu, co może obniżać kontakt nasion z lepiej uwilgotnioną warstwą gleby oraz ułatwiać ich wydziobywanie przez ptaki krukowate. Innym poważnym problemem jest utrzymanie zaprogramowanej gęstości siewu. Zwiększając prędkość z 6 do 12 km/h można „stracić” nawet 10% wysiewanych nasion.

Postęp techniczny zwiększa możliwości

Od kilku lat w użyciu są siewniki o nadciśnieniowej selekcji i dystrybucji nasion, które pozwalają na siew z prędkością przekraczającą 10 km/h. Pomimo wprowadzenia na rynek szybkich siewników punktowych, np. Amazone EDX, Horsch Maestro czy Väderstad Tempo, pytanie o zachowanie jakości siewu przy wzroście prędkości roboczej nadal jest aktualne.

Badania prowadzone przez Instytut Arvalis nad tym zagadnieniem są zachęcające i potwierdzają opinie użytkowników. Zwiększenie prędkości siewu nawet do 11 km/h nie wydaje się pogarszać jego jakości. Nowe konstrukcje są ciężkie i pozwalają dociążać sekcje wysiewające, co nie wpływa na spłycanie ich pracy. Niemniej jednak w przypadku wzrostu oporów spowodowanych gorszym przygotowaniem podłoża lub dużą ilością kamieni, równomierność rozmieszczenia nasion pogarsza się wraz ze wzrostem prędkości powyżej 7 km/h.