Jakość wschodów i ukorzenienia się są z pewnością niezbędnymi warunkami do tego, żeby słonecznik ujawnił swój potencjał plonowania. Oto 5 kluczowych elementów.

Im szybsze wschody słonecznika, tym krócej nasiona i młode siewki są narażone na niesprzyjające warunki pogodowe oraz żerowanie ptaków i innych szkodników.

1. Ogranicz zagęszczanie gleby

Prowokowanie do głębokiego wrastania korzenia palowego i obfity rozwój strefy korzeni włośnikowych, zapewnia roślinie prawidłowe funkcjonowanie nawet po nadejściu letniej suszy. Dzieje się tak, bo palowy system korzeniowy słonecznika pozwala mu czerpać składniki pokarmowe i wodę z dużej głębokości. Uprawki przedsiewne powinny nieco przesuszyć powierzchnię gleby, aby uniknąć nadmiernego zagęszczenia i ułatwić rozwój korzeni. Celem jest prosty korzeń palowy o długości co najmniej 15 cm.

2. Prowokuj szybkie i równomierne wschody

Im szybsze wschody, tym krótszy okres narażenia kiełkujących niełupek i młodych siewek na ptaki i inne szkodniki. Oto kilka wskazówek, jak osiągnąć ten cel:

• wysiewać do wolnej od chwastów i odpowiednio ogrzanej roli (minimum 8°C na głębokości 5 cm), upewniając się, że kolejne dni będą łagodne i bez opadów;
• łoże siewne musi być wąskie, aby zapewnić dobry kontakt gleby z nasionami i idealne zamknięcie bruzdy, przy jednoczesnym uniknięciu nadmiernego rozpylenia gruntu;
• wyrównanie wschodów jest równie ważne jak obsada, dlatego ogranicz prędkość roboczą podczas siewu do 6 km/ha. Staraj się wysiać niełupki na 2-3 cm w stanowisku uwilgotnionym i 4-5 cm w przesuszonym.

3. Siej, gdy warunki na to pozwalają

Zalecane terminy siewu zależą od wczesności odmiany oraz lokalnych warunków glebowo-klimatycznych i kalendarzowo wypadają różnie. Siewy wczesne zwykle przypadają w 2. dekadzie kwietnia. Najbardziej urodzajne są odmiany średnio wczesne, zwłaszcza na glebach ilasto-wapiennych. Niezbędne jest wcześniejsze przygotowanie (doprawienie gleby, sprzęt, nasiona), aby wykorzystać sprzyjające okno pogodowe na zasiew. Jeśli spodziewane są ulewne deszcze, to siew można opóźnić nawet o 5 dni.

• Sprawdź: Zwalczanie chwastów w słoneczniku jest możliwe

4. Dopilnuj odpowiedniej obsady siewu

Obsada siewu w większości przypadków powinna mieścić się w przedziale 65-75 tys. niełupek/ha. Taki wysiew w zależności od rozstawu i dostępności wody powinien zapewnić wschody na poziomie 50-60 tys. siewek/ha. Wprawdzie niektóre hodowle zalecają gęstość siewu zbliżoną do tych wartości, ale w polskich warunkach jest to ryzykowne. Zbyt małej obsady rośliny nie zrekompensują innymi składnikami struktury plonu, co odbije się na zbiorach.

• Sprawdź: Coraz więcej odmian słonecznika

5. Chroń siewki przed szkodnikami

Uszkodzenia będą tym mniejsze, im szybszy będzie rozwój początkowy. Na żerowanie ptaków rośliny są narażone do pierwszej pary liści i później w fazie dojrzewania niełupek. Natomiast ślimaki stanowią zagrożenie do fazy 2 par liści.

• Ptaki

Ochrona za pomocą urządzeń odstraszających (w rejonach, gdzie jest to dozwolone, nawet ostrzał z broni palnej). Urządzenia odstraszające ptaki mogą być skuteczne w okresie po założeniu plantacji do fazy 2 par liści. Na początku należy je umieszczać od strony zadrzewień, a następnie regularnie przemieszczać, aby uniknąć przyzwyczajenia się ptaków. Dobrym i praktycznie beznakładowym środkiem odstraszającym jest pojawienie się człowieka, zwłaszcza o wschodzie i zachodzie słońca.

• Ślimaki

Siewki słonecznika są wrażliwe od wschodów do fazy 2 liści. Jeśli siew odbywa się w wilgotnych warunkach, prawdopodobieństwo ataku ślimaków rośnie. To ryzyko należy ocenić przed siewem i zaraz po nim zaaplikować granulat ślimakobójczy na powierzchnię gleby.

• Pędraki i gąsienice

Pędraki i larwy motyli bytujące w glebie w pewnych sytuacjach powodują znaczne ubytki roślin. Nie są to wyspecjalizowane szkodniki słonecznika, lecz wielożerne. W stanowiskach podejrzanych o ich zwiększoną obecność można nieco zwiększyć gęstość siewu i stworzyć warunki do szybkich wschodów. W sytuacji nasilonego występowania drutowców (stanowiska po roślinach wieloletnich, zaorane łąki, ugory, rośliny pastewne lub strączkowe), lepiej rozważyć uprawę słonecznika na innym polu.