Od kilku tygodni niemal w całym kraju utrzymuje się wysoka wilgotność powietrza. Takie warunki sprzyjają rozwojowi wielu chorób zbóż niezależnie od temperatury.

Jęczmień jary jest podstawowym zbożem paszowym w wielu gospodarstwach prowadzących chów zwierząt. Obecnie ceny zbóż są na tyle wysokie, że lepiej bazować na własnym ziarnie, niż kupnym. Dlatego warto bardziej się przyłożyć do prowadzenia swoich plantacji, bo własne zbiory dają większą niezależność. Szczególnej uwagi wymaga zwalczanie chorób grzybowych, które w tym roku mają bardzo dobre warunki do rozwoju i w skrajnych przypadkach mogą zniszczyć więcej niż połowę zbiorów jęczmienia.

1. Plamistość siatkowa jęczmienia

Plamistość siatkowa jęczmienia każdego roku powoduje straty plonu. Potencjał jej szkodliwości w tym roku może sięgać nawet 40%. Ostatecznie o rozmiarach strat zdecyduje przebieg pogody i wrażliwość uprawianej odmiany (chociaż zupełnie odpornych nie ma) oraz skuteczność prowadzonej ochrony. Źródłem infekcji jest porażony materiał siewny lub resztki pożniwne roślin, na których przez ok. 2 lata powstają owocniki grzyba, a także sąsiadujące plantacje formy ozimej i samosiewy jęczmienia.

Porażenie jęczmienia plamistością siatkową może nastąpić we wszystkich fazach rozwojowych roślin już od 4°C w warunkach wysokiej wilgotności. Objawami początkowo są brunatne punkty, które tworzą ciemnobrązowe nekrozy w postaci kresek biegnących wzdłuż i prostopadle do nerwów, co daje obraz charakterystycznej siatki. Przy silnym wystąpieniu choroby należy przeprowadzić zabieg opryskiwania fungicydem (tabele 1.-3.). Zagrożenie jest szczególnie duże na plantacjach obsianych ziarnem niezaprawionym środkiem chroniącym przed chorobami liści. Plamistość siatkowa w szybkim tempie potrafi atakować nowe liście.

2. Rynchosporioza zbóż

Drugą pod względem ważności chorobą liści jęczmienia jest rynchosporioza zbóż. Poraża ona wiele gatunków roślin trawiastych. Najpierw rozwija się na samosiewach zbóż lub roślinach wyrosłych z porażonego ziarna siewnego, a potem poprzez zarodniki. Objawami są owalne lub soczewkowate plamy na blaszkach i pochwach liściowych. Z czasem pojawia się bardzo wyraźna, brunatna obwódka, a plamy mogą się łączyć i zająć znaczną powierzchnię liści. Rynchosporioza przy dużym nasileniu może powodować straty plonu jęczmienia sięgające 30%.

3. Mączniak prawdziwy

Mączniak prawdziwy atakuje wszystkie zboża, a w szczególności te, które są obficie nawożone azotem. W sprzyjających warunkach rozwija się bardzo szybko i wytwarza ogromne ilości zarodników. Ich produkcji sprzyja ciepła i sucha pogoda, a wilgoć stymuluje kiełkowanie i zakażanie. Tylko długotrwałe opady nieco zatrzymują rozprzestrzenianie się grzyba. Na zboża jare zwykle przechodzi z ozimych, a następnie na samosiewy i jesienią znowu na oziminy. W przypadku jęczmienia mączniak powoduje osłabienie roślin, które często objawia się ich żółknięciem lub nawet całkowitym zamieraniem. W szczególnie sprzyjających warunkach można obserwować placowe wypadanie roślin.

4. Rdza jęczmienia

W naszych warunkach klimatycznych bardzo groźne dla zbóż są rdze. Obie formy jęczmienia poraża rdza jęczmienia, chociaż większe zagrożenie stanowi dopiero w końcowej fazie wegetacji. Rdza jęczmienia rozwija się gwałtownie w wyższej temperaturze (15-22°C). Źródłem porażenia są wszystkie rośliny jęczmienia, które pozwalają sprawcy choroby przetrwać okres między kolejnymi zasiewami.

Zamieszczone tabele zawierają nazwy handlowe fungicydów zalecanych do opryskiwania roślin w trakcie wegetacji ze szczególnym uwzględnieniem plamistości siatkowej jęczmienia. Niektóre posiadają zalecenia ograniczone tylko do zwalczania tej choroby. Jednak skład chemiczny i wiedza praktyczna podpowiadają, że ich użycie pozwala też zwalczyć mączniaka prawdziwego, rdzę jęczmienia, rynchosporiozę i ramularię. Dotyczy to zwłaszcza środków wieloskładnikowych.