Herbicydy, aby spełniały swoje zadanie, trzeba stosować rozważnie. Należy korzystać z preparatów o potwierdzonej, najwyższej skuteczności i stosować je naprzemiennie.

Wynalezienie antybiotyków zrewolucjonizowało medycynę. Ich stosowanie uratowało ludzkość przed chorobami bakteryjnymi. Infekcje, które niegdyś prowadziły do śmierci, stały się proste do wyleczenia. Od ich odkrycia minęło prawie sto lat, a problem ze skutecznością pojawił się już kilkanaście lat po ich upowszechnieniu. Antybiotykoodporność to aktualnie jedno z najważniejszych zagrożeń w ochronie zdrowia.

Herbicydy nie działają jak trzeba

Tak, jak krokiem milowym w medycynie było powszechne stosowanie antybiotyków, tak w rolnictwie podobną rewolucję spowodowało stosowanie herbicydów. Niestety, tu także pojawił się problem – odporność chwastów na substancje czynne. Również mechanizm wytwarzania odporności na herbicydy jest analogiczny do nieprawidłowo lub zbyt często przyjmowanych antybiotyków. Ubocznym efektem używania tego samego herbicydu przez kilka lat na tym samym polu jest wyselekcjonowanie z populacji chwastów osobników, które nabyły cechę odporności. Preparat przestaje skutecznie chronić plantacje przed niepożądanymi roślinami. Dlaczego tak się dzieje?

Początkowo w danym stanowisku mamy do czynienia z populacją chwastów wrażliwych na substancję czynną przeznaczoną do ich zwalczania. Tylko znikoma liczba roślin posiada odporność. Zatem po użyciu herbicydu prawie wszystkie chwasty giną. Pozostają tylko te osobniki, które mają w sobie gen odporności. Rozwijają się coraz liczniej i produkują więcej nasion. Przy dłuższym bazowaniu na tej samej substancji każdego roku zwiększa się populacja roślin niewrażliwych. Wówczas można zaobserwować, że skuteczne dotychczas narzędzie przestaje być użyteczne.

• Sprawdź: Odporne chwasty wymagają większej uwagi

Konsekwencje tego zjawiska są bardzo poważne. Oprócz strat finansowych, skutkiem może być zupełne wycofanie danej substancji czynnej z użycia w gospodarstwie. Ponadto w przypadku braku możliwości jej zastąpienia inną, konieczna staje się reorganizacja struktury zasiewów, czyli rezygnacja z uprawy, w której odpornych chwastów nie ma czym zwalczać.

Inne substancje lub mieszaniny

Ponieważ problem odporności chwastów na substancje czynne jest zjawiskiem masowym, trzeba stosować rozwiązania, które mu przeciwdziałają. Ograniczaniu już istniejącej odporności sprzyja naprzemienne stosowanie herbicydów o różnych mechanizmach działania. Bardziej efektywnym rozwiązaniem jest użycie mieszanin substancji czynnych z różnych grup chemicznych i odmiennych mechanizmach działania.

Skutecznym działaniem w walce z groźnymi i rozprzestrzeniającymi się gatunkami chwastów jest przestrzeganie zasad integrowanej ochrony. Uwzględniają one właściwą agrotechnikę, zmianowanie i zabiegi mechaniczne, a liczba zabiegów herbicydowych jest zmniejszona do ekonomicznie uzasadnionego minimum.

• Sprawdź: Odporna miotła? Można temu zaradzić

Do czynników zmniejszających liczebność chwastów należy też opóźnienie terminu siewu, optymalizacja gęstości wysiewu, a w niektórych uprawach także wybór odpowiednich, silnie konkurencyjnych odmian. Najistotniejsze jest jednak stosowanie herbicydów z różnych grup chemicznych i o różnym mechanizmie działania.