Uniwersalnych międzyplonów nie ma

Mieszanki międzyplonowe w zmianowaniach z rzepakiem nie mogą zawierać roślin kapustowatych. Z kolei płodozmiany zbożowe są wdzięczne za międzyplony z roślin dwuliściennych.
Mieszanka międzyplonowa zawierająca grykę i facelię jest szczególnie przydatna w płodozmianach z rzepakiem.  Zdjęcie: Dreczka

Rośliny międzyplonowe pełnią różnorodne funkcje w podnoszeniu sprawności gleby, jako źródło składników dla rośliny następczej albo paszy objętościowej po okresach suszy. Nie zawsze wiadomo, jaka mieszanka komponentów jest odpowiednia dla danego zmianowania. Największą wagę przywiązuje się do szybkiego rozwoju początkowego, który decyduje o sile tłumienia wschodzących chwastów.

1. Rośliny międzyplonowe w płodozmianie z rzepakiem

Gospodarstwa uprawiające rzepak powinny unikać międzyplonów, których składnikami są rośliny żywicielskie dla groźnych chorób, takich jak werticilioza, zgnilizna twardzikowa czy kiła kapusty. Chodzi tu o gatunki z rodziny kapustowatych. Międzyplony często są dominowane przez duże ilości samosiewów rzepaku, co znacznie zwiększa potencjał namnażania chorób, a zwłaszcza kiły.

Neutralne w zmianowaniach z rzepakiem są owies i facelia, chociaż facelia w niektórych latach może być atakowana przez werticiliozę, a nawet zgniliznę twardzikową. Takiego ryzyka zupełnie nie ma w przypadku gryki, traw, lnu i roślin motylkowatych.

2. Rośliny międzyplonowe w płodozmianie z kukurydzą

Kukurydza nie ma szczególnych wymagań fitosanitarnych, które przemawiałyby przeciwko lub za uprawą międzyplonów. Trzeba tylko dopasować się do płodozmianu i zwrócić uwagę na specyficzne właściwości odmian tworzących mieszankę międzyplonową. W przypadku gorczycy żółtej należy wziąć pod uwagę kwitnienie: jeśli celem jest, aby rośliny kwitły jak najdłużej, należy użyć wczesnych odmian. Odwrotna sytuacja dotyczy najwyższego możliwego plonu biomasy, bo wzrost wegetatywny kończy się wraz z osiągnięciem kwitnienia. Dlatego odmiany późniejsze wytwarzają więcej biomasy.

3. Rośliny międzyplonowe w płodozmianie zbożowym

W płodozmianie ze zbożami w siewie czystym ograniczenia są najmniejsze. Przy dokonywaniu wyboru należy skupić się na czasie siewu i korzyściach. Jeśli ma być wiązany azot, idealne są rośliny strączkowe/motylkowate zarówno w siewie czystym, jak i mieszankach. Jeśli celem jest spulchnienie gleby, należy wybrać rośliny głęboko korzeniące się, takie jak rzodkiew oleista.

4. Rośliny międzyplonowe na paszę

W tym roku znów interesująca może być uprawa międzyplonów na paszę. Jednak ich skład musi być dopasowany zarówno do wymogów płodozmianu, jak i zwierząt, którymi będą skarmiane. Dla wysokowydajnego bydła mlecznego ważna jest jak najwyższa koncentracja energii z korzystną zawartością włókna surowego. Toteż szczególnie przydatna jest tu szybko rosnąca życica. W razie potrzeby trawy można mieszać z motylkowatymi drobnonasiennymi, np. koniczyna biała czy koniczyna perska.

5. Międzyplony z trawami

Trawy jednoroczne można wysiewać już w lipcu i nie później niż po połowie sierpnia. Trawy optymalnie wykorzystują azot i odrastają po skoszeniu. Powstaje dobra okrywa zimowa gleby. Jeśli dobrze przezimuje, wówczas użytkowanie wiosenne rekompensuje niższe plony jesienią. Jednak pozostaje wtedy dylemat, co uprawiać po likwidacji takiego użytku w połowie maja?

Do wczesnego siewu polecane są późne odmiany życicy jednorocznej (rajgrasu holenderskiego). Można wtedy się spodziewać wysokiej wydajności – 25-30 dt/ha s.m. Ze względu na obfitość liści i krótsze źdźbło rajgras włoski (życica wielokwiatowa) jest bogatszy w energię niż rajgras jednoroczny (holenderski).

Do jednorocznych mieszanek życicy można dodać 1,0-1,5 kg/ha rzepaku ozimego (nie dotyczy zmianowań z rzepakiem). Przy dodawaniu roślin strączkowych lub ich uprawie w plonie głównym, należy przestrzegać przerw w uprawie. W ten sposób można powstrzymać patogeny i szkodniki, które sprzyjają tzw. zmęczeniu gleby.

6. Właściwa mieszanka międzyplonowa

Mieszanki owsa, grochu (peluszki) i wyki jarej tworzą doskonałą mieszankę międzyplonową, która wzajemnie się uzupełnia. Owies służy jako roślina podporowa dla grochu i wyki. Obie te rośliny dobrze tłumią chwasty.

7. Żyto zielonkowe jako roślina międzyplonowa

Żyto wysiewa się jako międzyplon ozimy jesienią przed terminem uznawanym za optymalny do uprawy na ziarno. Jednak siew jest również możliwy do połowy października. Natomiast najwcześniejszy zbiór jest zalecany po osiągnięciu fazy wywinięcia liścia flagowego (BBCH 49) – zawartość suchej masy ok. 20%. Warto pamiętać, że żyto potrzebuje dużo wody. Jeśli nastanie wiosenna susza, wtedy żyto intensywnie wykorzysta zapasy wody glebowej. To naraża roślinę uprawianą w plonie wtórym na gorsze wschody i słabsze plonowanie.

© Materiał chroniony prawem autorskim. Zasady przedruków w regulaminie.