Siew żyta w warunkach klimatyczno-glebowych naszego kraju nie jest podyktowany wyłącznie wyborem rolnika, lecz brakiem upraw alternatywnych.

Termin siewu żyta ozimego uznawany za optymalny jest najwcześniejszy dla północno-wschodniej części kraju (5-15 września). Idąc w kierunku południowo-zachodnim i zachodnim przesuwa się w czasie na 20 września – 5 października dla pól położonych na Pomorzu Szczecińskim. Według badań Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB w Puławach dotrzymanie optymalnego terminu siewu żyta należy do 7 najważniejszych czynników agrotechnicznych mających wpływ na wysokość plonowania.

Nie siać zbyt wcześnie

Zbyt wczesny siew żyta jest niewskazany, bo rośliny mogą wytworzyć zbyt dużą masę liściową i stają się podatne na porażenie przez pleśń śniegową. Ponadto w razie długiej i ciepłej jesieni są atakowane przez choroby podstawy źdźbła i liści oraz przez szkodniki. Z kolei rośliny z późnego siewu wytwarzają jesienią mniejszy system korzeniowy, a wiosną mają osłabiony wigor i słabo się krzewią. Jest to powód, dla którego nie ma odmian żyta przystosowanych do późnego siewu lub przewódkowych.

Jesienna wegetacja żyta zasianego w optymalnym terminie trwa 50-60 dni. Wówczas w dobrych warunkach agrotechnicznych intensywnie się krzewi. Przy wczesnym terminie siewu wystarczy wysiać 160-180 kiełkujących ziaren/m² odmian populacyjnych i 120-140 mieszańcowych. Taka gęstość zapewnia uzyskanie optymalnej obsady kłosów wynoszącej 500-600 sztuk/m².

Przy nieco opóźnionym terminie siewu jesienna wegetacja zazwyczaj trwa ok. 40 dni. Wówczas rośliny zawiązują przeciętnie 3-5 pędów bocznych. Wymagana obsada siewu powinna wynosić dla odmian populacyjnych 200-250 ziaren/m² i mieszańcowych 160-180 ziaren/m². Natomiast przy późnym siewie (czas trwania jesiennej wegetacji 30 dni i krócej) odmiany populacyjne należy wysiewać w ilości ok. 300 sztuk/m². Nie należy ryzykować późnego siewu odmian mieszańcowych.

Na słabych glebach zasadne jest zmniejszanie obsady siewu. Uzasadnieniem jest niższy potencjał produkcyjny takich stanowisk. Wprawdzie w rzadszym łanie więcej miejsca pozostanie dla chwastów, ale ten problem należy rozwiązać za pomocą herbicydów, a nie marnując materiał siewny.

Wysiać bardzo płytko

Rola pod żyto powinna być tak uprawiona, aby ziarno siewne zostało umieszczone w zagęszczonej warstwie na głębokości 2-3 cm oraz rozstawie rzędów 13-15 cm. Po przedplonach zbożowych przyorywaną słomę należy wymieszać z glebą gruberem i zaorać przynajmniej 10 dni przed planowanym siewem. Zalecana głębokość orki siewnej wynosi 16-20 cm, niemniej zawsze należy zadbać o to, żeby przyorywana słoma została dobrze przykryta glebą. Orkę siewną można zastąpić uprawką kultywatorem podorywkowym (gruberem). W naszych warunkach możliwy jest też siew bezpośredni żyta.

W konwencjonalnym systemie uprawy orka siewna musi być wykonana odpowiednio wcześnie, aby rola osiadła. Proces ten można przyspieszyć przynajmniej o tydzień stosując wał Campbella. Przy siewie w nieodleżaną, luźną rolę ziarno siewne zostaje umieszczone za głęboko i rośliny muszą wytwarzać drugi węzeł krzewienia. Powoduje to opóźnienie wschodów i dalszego rozwoju roślin oraz zmniejsza krzewienie produkcyjne. Poza tym gleba osiadająca w trakcie rozwoju siewek powoduje rozrywanie młodego i jeszcze wątłego systemu korzeniowego.