Trudności z uzyskaniem wzrostu plonowania pszenżyta mogą tkwić w popełnianiu prostych błędów już na etapie przygotowania roli do siewu.

Pszenżyto ozime ma dość duże wymagania przedplonowe, co wynika ze znacznej podatności na choroby podstawy źdźbła i korzeni. Po przedplonach średniej wartości (kukurydza na zielonkę, owies) plon pszenżyta zmniejsza się o 5-10%, a po złych (zboża) o 10-20% w stosunku do dobrych (rzepak, strączkowe i ziemniaki). Przyczyny obniżki plonu pszenżyta są podobne, jak u innych zbóż: słabsze krzewienie, większe wypadanie roślin w czasie wegetacji, mniejsza obsada kłosów oraz liczba i masa ziarniaków w kłosie.

Sposób uprawy gleby pod pszenżyto jest podobny, jak u pszenicy ozimej lub żyta. Dobór kolejno prowadzonych zabiegów wynika z rodzaju przedplonu, pory jego zejścia z pola i wilgotności gleby. Po przedplonach wcześnie schodzących z pola (rzepak, owies, groch) należy wykonać uprawę pożniwną, rozsiać nawozy zawierające fosfor i potas (w razie potrzeby także wapń i magnez). Następnie trzeba wykonać orkę siewną i przeprowadzić uprawę przedsiewną oraz siew. Jeżeli orka siewna jest wykonywana bezpośrednio przed siewem pszenżyta, to należy zastosować wał Campbella w celu przyspieszenia osiadania roli. Klasyczną orkę siewną pod pszenżyto wykonuje się na głębokość 20-24 cm i natychmiast bronuje. Po ziemniakach działania można ograniczyć do uprawki kultywatorem, ciężką broną lub innym narzędziem o podobnym oddziaływaniu na rolę.

Lepiej siać wcześnie i płytko

Pszenżyto ozime swój potencjał plonowania ujawni wówczas, gdy na etapie jesiennej wegetacji znajdzie dogodne warunki do produktywnego krzewienia. Jest to możliwe tylko przy terminowym siewie (mapa). Zanim nastanie zima, rośliny muszą dobrze się rozkrzewić i wykształcić zawiązki kłosów, które będą posiadać dużo pięterek. Na wiosenne krzewienie pszenżyta ozimego raczej nie należy liczyć. Wprawdzie przy wczesnej wiośnie rośliny mogą jeszcze tworzyć dodatkowe źdźbła boczne, ale będą one słabe, krótkie i nie wykształcą dorodnego kłosa. Dlatego późnych siewów należy unikać bardziej, niż w przypadku pszenicy.

Optymalny termin siewu jest uzależniony od warunków klimatyczno-glebowych oraz przebiegu pogody. W tym roku nie powinno być problemów z odpowiednią wilgotnością gleby, sprzyjającą szybkim i wyrównanym wschodom. Toteż na glebach żyznych w dobrej kulturze termin siewu można nawet opóźnić o kilka dni (3-5) bez ryzyka niedorozwoju roślin przed zimą. Natomiast w słabszych stanowiskach lepiej zmieścić się z siewem w terminach uznawanych za najlepsze. Warto dołożyć starań, aby ziarno siewne znalazło się głębokości 2-3 cm, czyli podobnie, jak w przypadku żyta.

Jak pokazuje mapa, pszenżyto ozime najwcześniej należy zasiać na Suwalszczyźnie, Mazurach i Pogórzu. Natomiast na Pomorzu Szczecińskim, w Wielkopolsce, na Opolszczyźnie i Ziemi Lubuskiej może to być nawet przełom września i października. Błędem jest zwlekanie aż do połowy października, bo "kto sieje w Jadwigi, ten zbiera figi".

Ogromna rozpiętość zaleceń wysiewu

Terminowy siew pszenżyta jest kluczem do intensywnego, jesiennego krzewienia. Kto tego dopilnuje, ten może się pokusić o zmniejszenie obsady siewu nawet do 250 szt./m² zaprawionych i kiełkujących ziarniaków. Uzyskanie odpowiedniej obsady kłosów przy opóźnieniu siewu może wymagać nawet podwojenia obsady siewu!

Nadmierne zagęszczenie łanu może wystąpić tam, gdzie rolnik nie zna siły kiełkowania używanego materiału siewnego i przesadzi z normą wysiewu. Negatywne skutki będą się pojawiać przez całą późniejszą wegetację:

• duża wzajemna konkurencja osłabi część roślin i narazi je na wypadanie w razie surowszej zimy;
• nadmiernie zagęszczony łan obfituje w dużą liczbę niedogonów i "chudych" źdźbeł, które łatwiej wylegają;
• wzmożona konkurencja o wodę, składniki pokarmowe i światło prowadzi do głodowania części źdźbeł, czego efektem jest większa podatność na porażenie przez choroby, zmniejszenie liczby ziaren w kłosie i ich zdrobnienie.