Na udane wschody żyta ozimego składają się trzy główne czynniki: przygotowanie roli, parametry siewu oraz jakość stanowiska. Zobacz, czy masz dopilnowane wszystkie.

Na północnym-wschodzie kraju i w rejonach podgórskich za kilka dni kończy się optymalny termin siewu żyta ozimego. Siewy po 20. września uznaje się opóźnione. Natomiast dla Pomorza Szczecińskiego wtedy zaczyna się przedział czasowy uznawany za najlepszy i trwa do 5. października. W całym pasie zachodnim opóźnienie kilku dni jest tolerowane, chociaż wymaga zwiększenia normy wysiewu. Ważne, żeby się uwinąć przed 15. października. W tym dniu bowiem przypadają imieniny Jadwigi, a kto sieje w Jadwigi, ten zbiera figi. To stare porzekadło odnosi się właśnie do żyta, chociaż jego historia sięga czasów, kiedy nie znano jeszcze odmian mieszańcowych. Ich wigor początkowy jest lepszy, co pozwala nadrobić kilka dni opóźnienia siewu.

Termin i głębokość siewu

Termin siewu żyta należy tak dobrać, żeby zapewnić mu 50-60 dni jesiennej wegetacji. Ten czas jest potrzebny na wykształcenie odpowiedniego systemu korzeniowego i osiągnięcie fazy pełni krzewienia. Pod względem zasięgu systemu korzeniowego żyto nie ma sobie równych wśród zbóż. Właśnie dzięki temu, że bardzo intensywnie przerasta warstwę orną i nie reaguje na jej umiarkowane zakwaszenie, potrafi wydać plon nawet w najsłabszych stanowiskach. Im więcej korzeni wytworzy jesienią, tym lepiej wystartuje wiosną.

Proporcjonalnie do rozwoju systemu korzeniowego rośliny rozwijają liście i źdźbła. Dla obsady kłosów istotne jest jesienne krzewienie. Wprawdzie żyto potrafi wykształcać źdźbła boczne także na wiosnę, ale zwykle są to krótkie pędy zakończone drobnymi, słabo zaziarnionymi kłosami. Jesienne krzewienie żyta może zakłócać późny oraz zbyt głęboki siew. Węzeł krzewienia, z którego wyrasta zasadnicza liczba korzeni i źdźbeł, powstaje tuż pod powierzchnią gleby. Dlatego żyto trzeba siać bardzo płytko, żeby maksymalnie skrócić odległość między ziarniakiem i węzłem krzewienia. Nawet przy umiarkowanym uwilgotnieniu gleby siew na 1,5-2 cm jest wystarczający i pozwala zyskać kilka dni.

Na słabych glebach rzadziej

W dobrych warunkach agrotechnicznych żyto intensywnie się krzewi. Z tej właściwości może skorzystać każdy jego producent. W lepszych stanowiskach ma to przełożenie na wzrost plonowania, gdyż na źdźbłach z jesiennego krzewienia powstają dorodniejsze kłosy. Na słabszych glebach, gdzie poziom plonowania jest limitowany przez wiele czynników, doraźną korzyścią jest oszczędzanie ziarna siewnego.

• Sprawdź: PDO 2021: Wstępne wyniki plonowania żyta ozimego
• Sprawdź: KR 2021: Nowe odmiany żyta ozimego
• Sprawdź: LOZ 2021: Odmiany żyta ozimego dla województw

Na etapie kiełkowania i krzewienia wartość stanowiska nie ma aż tak dużego wpływu na zróżnicowanie dynamiki rozwoju żyta. Dopiero podczas wiosennej wegetacji rośliny same regulują obsadę źdźbeł kłosonośnych, które zdołają utrzymać i wyżywić. Czynnikiem decydującym jest dostępność składników pokarmowych i wody. Zatem zalecenia dotyczące obsady siewu żyta odnoszą się przede wszystkim do terminu:

• wczesny – 160-180 kiełkujących ziaren/m² odmian populacyjnych i 120-140 ziaren/m² mieszańcowych;
• optymalny (zalecany) – 180-200 ziaren/m² odmian populacyjnych i 140-160 ziaren/m² mieszańcowych;
• opóźniony – 200-250 ziaren/m² odmian populacyjnych 160-180 ziaren/m² mieszańcowych;
• późny – ok. 300 ziaren/m² odmian populacyjnych. Nie należy ryzykować późnego siewu odmian mieszańcowych.