Przyspieszanie zabiegu fungicydowego przeciwko fuzariozie kłosa mija się z celem i skutkuje tylko poniesieniem kosztów. Kiedy zatem należy wykonać zabieg w pszenicy?

Zastosowanie fungicydu w pszenicy ozimej przeciwko fuzariozie kłosa nie jest ustalane według kalendarza, ani jakieś reguły. W każdym razie użycie środka grzybobójczego powinno wynikać z kalkulacji ryzyka porażenia. Do jego ustalenia służą trzy parametry:

• przedplon i agrotechnika sprzyjająca porażeniu;
• prognoza pogody sprzyjającej rozwojowi choroby;
• obserwacja plantacji na kolejnych etapach wzrostu roślin, od fazy strzelania w źdźbło, poprzez fazę liścia flagowego, aż do kwitnienia.

Nasilenie choroby bywa bardzo różne

Ogromny wpływ na występowanie choroby ma zróżnicowany regionalnie przebieg pogody. Ryzyko porażenia można obniżać metodami agrotechnicznymi, np. unikając wczesnego siewu, zawężonych zmianowań lub luksusowego nawożenia azotem. Warto pamiętać, że uproszczona uprawa roli, która jest polecana zwłaszcza na obszarach zagrożonych erozją, zwiększa ryzyko występowania chorób. Stąd większego znaczenia nabiera wybór odmian o genetycznie warunkowanej odporności na ważniejsze gospodarczo choroby.

W przypadku odporności pszenicy ozimej na fuzariozę kłosa hodowcy odmian mają imponujące osiągnięcia. W przypadku odmian zarejestrowanych w Polsce w ostatnich kilkunastu latach ustalony przez COBORU poziom odporności na tę chorobę przedstawia się następująco (skala 9° – wyższa wartość oznacza korzystniejszą ocenę):

• 8,3-8,0 – Attribut, Janosch, Argument, RGT Specialist, Revolver, RGT Kicker, Plejada, Lokata, SU Geometry, SY Yukon, Delawar, KWS Universum, LG Egmont, Bright, SU Mangold, SY Dubaj, Riposta, Ostroga, Reduta;

• 7,9-7,5 – RGT Bilanz, RGT Technik, Bosporus, Comandor, Euforia, Bataja, LG Mondial, Impresja, Hondia, Knut, KWS Donovan, Jannis, Błyskawica, Asory, Formacja, Bonanza, RGT Treffer, RGT Kilimanjaro, RGT Metronom, Owacja, Pokusa, Linus, Opcja, Pallas, Rotax, SU Tarroca, Opoka, LG Cruzak, Moschus, RGT Provision, RGT Ritter, Bulldozer, Frisky, Arevus, Artist, Admont, Adrenalin, KWS Spencer, Hybery, Hyvega, Godnik, Freja, LG Jutta, KWS Patronum, Kariatyda, Lawina, Ambicja, Arkadia, Belissa, MHR Promienna, Medalistka, Patras, SY Orofino, SU Willem, SY Cellist, Rivero, Sfera, Titanus, Vistula, Polarkap, Chevignon, LG Nida, Liberia, Intuicja;

• 7,4-6,9 – LG Keramik, Apostel, RGT Diplom, Venecja, SU Banatus, Tytanika, Symetria, Callistus, Elektra, Sikorka, Circus, Tonnage.

Największe ryzyko wystąpienia fuzariozy kłosa pojawia się w okresie kwitnienia – faza BBCH 61-69. Infekcji sprzyjają następujące warunki:

• okres ciepłej i wilgotnej pogody w czasie kwitnienia pszenicy;
• obecność resztek pożniwnych kukurydzy lub pszenicy (źródło infekcji pierwotnej zachodzącej na powierzchni gleby).

Zabiegu ograniczania fuzariozy kłosa za pomocą fungicydów nie należy traktować jako rutynowego. Choroba nie jest tak groźna dla wysokości plonu, jak dla jego jakości z powodu produkowanych mikotoksyn. Zabieg musi być uzasadniony dużym ryzykiem rozwoju choroby oraz trafiony pod względem terminu. Należy go przeprowadzać 1-2 dni przed spodziewanym deszczem i do 3 dni po nim, o ile opad wystąpi w fazie od początku do końca kwitnienia (BBCH 61-69). Idealna jest pełnia kwitnienia.

• Sprawdź: Dla liści większości zbóż najgroźniejsze są rdze

Warto pamiętać, że popularne w ostatnich latach substancje czynne z grupy strobiluryn i karboksyamidów (SDHI) nie są efektywne w ograniczaniu fuzariozy kłosa. Lepiej w tej roli sprawdzają się triazole, jak np. protiokonazol i tebukonazol. Stosowanie górnej zalecanej dawki w tym przypadku jest bezwzględnie konieczne. W zależności od warunków skuteczność zabiegu przeciwko fuzariozie kłosa waha się w zakresie 50-80%.

Jak zagospodarować resztki pożniwne?

Jeśli w danym sezonie fuzarioza kłosa wystąpi w dużym nasileniu, trzeba z tego wyciągnąć wnioski na kolejny sezon. Przede wszystkim po zbiorze porażonego łanu należy intensywnie prowadzić uprawki pożniwne. Dotyczy to także kukurydzy, która będzie przedplonem dla pszenicy. Konieczne jest intensywne rozdrabnianie słomy i wprowadzenie jej do gleby w celu przyspieszenia rozkładu, niezależnie od tego, czy prowadzi się uprawę płużną, czy bez. Szczególnie na obszarach zagrożonych erozją, uprawa bezorkowa po kukurydzy lub pszenicy często bywa nieunikniona.