Ważne cechy odmian kukurydzy

Hodowla kukurydzy obejmuje ogrom prac selekcyjnych. Dzięki nim odmiany coraz bardziej się różnią w sposobie wzrostu, dojrzewania, a także zagospodarowania plonu.
Odmiana kukurydzy wytwarzająca zębokształtne ziarno – skrobia szybko wysycha w miarę dojrzewania, co wywołuje typowe zagłębienie na wierzchołku ziarniaka.  Zdjęcie: Dreczka

Odmiany kukurydzy coraz bardziej się różnią pod względem biologii wzrostu i dojrzewania. Te cechy są chętnie wykorzystywane przez przedstawicieli handlowych, którzy przy wskazywaniu na niektóre z nich często posuwają się do nadinterpretacji. Jednak nie zawsze za mocno akcentowanymi pojęciami kryją się przełomowe cechy, które powinny przesądzić o wyborze danej odmiany. Przede wszystkim warto znać podstawowy podział odmian:

  • stay-green (przedłużona zieloność) – zazwyczaj utrzymują zielone liście i łodygi, dopóki ziarno nie dojrzeje. Ze względu na długą żywotność są często odporne na choroby łodyg. Ryzyko nagłego zasychania jest niskie. W praktyce to oznacza, że w uprawie na kiszonkę dojrzałość wszystkich organów rośliny zbiega się w czasie. Stan połączenia dobrej zdolności zakiszania, wysokiej wydajności i przydatności do produkcji wysokiej jakości kiszonki utrzymuje się przez dłuższy czas. Okno czasowe zbiorów jest stosunkowo szerokie. W niesprzyjających warunkach wydłużona zieloność roślin pozwala na opóźnienie zbioru na kiszonkę. Dla takich odmian liczba FAO w uprawie na kiszonkę jest większa niż przy uprawie na ziarno;
  • dry-down (szybsze zasychanie) – części wegetatywne roślin mogą przyspieszyć dojrzewanie. Dzieje się tak szczególnie w przypadku stresu suszy i wysokiej presji fuzariozy. Okno czasowe zbioru jest dość wąskie. Jednak w niekorzystnych warunkach samo dojrzewanie przebiega znacznie wolniej, niż w sprzyjających. Dla takich odmian liczba FAO w uprawie na kiszonkę jest mniejsza niż przy uprawie na ziarno;
  • o harmonijnym dojrzewaniu – kolby i pozostałe części rośliny dojrzewają względnie jednocześnie. Właściwości tego są pośrednie pomiędzy wydłużoną zielonością i przyspieszonym dojrzewaniem. Liczba FAO w uprawie na kiszonkę i na ziarno jest podobna;
  • stiff-stalk (sztywna łodyga) – typ został wyhodowany w amerykańskim stanie Iowa w latach 50. XX w. Krzyżowaniu poddano 16 linii z ważną cechą wytrzymałości łodygi na wyleganie. Europejscy hodowcy kukurydzy wykorzystywali te linie do wyprowadzenia odmian odpornych na wyleganie.
Istnieją dwa rodzaje kolb

Poszczególne odmiany mogą wytwarzać różne kolby, co może być wynikiem warunków do wzrostu. Hodowcy rozróżniają dwa typy kolb:

  • stałe (fix) – liczba ziaren i ich rzędów na kolbie jest silnie uwarunkowana genetycznie. Dzięki temu obsadę danej odmiany można dostosować do możliwości plonotwórczych danego stanowiska;
  • elastyczne (flex) – w zależności od wartości stanowiska i warunków wegetacji liczba ziarniaków i ich rzędów ulega zmianie (dostosowaniu). W warunkach stresowych liczba wykształconych ziarniaków maleje, a w optymalnych warunkach kolby są zaziarnione do granic możliwości. Obserwuje się też mniejsze zróżnicowanie wydajności wynikające ze zmiany obsady siewu.
Bardzo różne zastosowania

Typy użytkowe kukurydzy różnią się pod względem cech ziarna. Największe znaczenie gospodarcze w uprawie ma kukurydza zębokształtna (dent). W Europie w uprawach towarowych występują zazwyczaj hybrydy formy zębokształtnej i twardej (flint). Typ ziarna zazwyczaj wskazuje jego kierunek wykorzystania. Wykształcane ziarniaki różnią się wielkością i kształtem, a przede wszystkim substancją zapasową. Charakterystyczne cechy:

  • zębokształtna – z wgłębieniem (indentata) – ma miękką tkankę odżywczą między zrogowaciałymi bokami. Ta mączna skrobia szybko wysycha w miarę dojrzewania. Prowadzi to do typowego zagłębienia na wierzchołku ziarniaka;
  • twarda – wypukłe (indurata) – ma większą tolerancję na zimno niż zębowa w okresie rozwoju początkowego. Ma okrągłe i twardsze ziarno. Miękkie bielmo otoczone jest warstwą zrogowaciałą;
  • pękająca – drobne na popcorn (everta) – ma bardzo zrogowaciałą tkankę odżywczą. Jeśli ziarno zostanie podgrzane, okrywka nasienna pęka, a zawartość ziarna wybucha;
  • cukrowa – słodkie (saccharata) – przemiana cukru w skrobię w ziarnie ulega przerwaniu. Powodem tego jest prawdopodobnie mutacja. Kiedy dojrzeje, ziarna kurczą się jak groszek cukrowy;
  • skrobiowa – mączyste (amylacea) – należy do najstarszych typów. Całe bielmo jest mączne. Dzięki temu ziarno można łatwo przerobić na mąkę;
  • woskowa – białe (ceratina) – charakteryzuje się drobnym ziarnem i bardzo wysoką zawartością skrobi szklistej (amylopektyny);
  • orkiszowa – w osłonce (tunicata) – nie ma obecnie znaczenia.
© Materiał chroniony prawem autorskim. Zasady przedruków w regulaminie.