Zgniliźnie twardzikowej sprzyja wysoka wilgotność i opadające płatki kwiatowe pozostające w rozgałęzieniach łodyg rzepaku lub u nasady liści. Tam rozwija się grzyb.

Zgnilizna twardzikowa znana jest także jako bielenie łodyg. Występuje we wszystkich rejonach uprawy rzepaku w Polsce i ogólnie powoduje największe straty ze wszystkich chorób rzepaku. Grzyb niszczy tkankę zewnętrzną i miąższ łodyg, co prowadzi do przedwczesnego obumierania wyżej położonych pędów i łuszczyn. Rośliny przedwcześnie zasychają. Skutkiem jest zmniejszenie liczby wydawanych nasion, masy 1000 nasion oraz ich osypywanie się wskutek przedwczesnego dojrzewania i pękania łuszczyn. Straty plonów mogą dochodzić do 60%.

Źródłem porażenia jest gleba

Struktury przetrwalnikowe – sklerocja – zalegają nawet przez kilka lat na powierzchni gleby lub w jej warstwie do 6 cm. Kiełkują przy dostatecznej wilgotności i temperaturze gleby 7-11°C. Powstają z nich jasnobrązowe, małe organy w kształcie trąbek – apotecja (miseczki). Przy dostatecznej wilgotności gleby i powietrza z apotecji uwalniane są zarodniki workowe – askospory, które docierają do liści i łodyg. W tym roku jak na razie panują dla nich idealne warunki.

Askospory kiełkują i infekują rzepak w czasie kwitnienia. Na styku nasady liści i rozgałęzień łodyg gromadzą się wtedy płatki kwiatowe, które zapewniają zarodnikom korzystne podłoże i dostateczną wilgotność do kiełkowania. Do zainfekowania zarodniki potrzebują przelotnych opadów lub wysokiej względnej wilgotności powietrza (85%) oraz temperatury od 0 do 25°C. Zatem nie ma się co łudzić, że panujące chłody przeszkodzą rozwojowi zgnilizny twardzikowej.

Pierwsze objawy choroby można zauważyć po kwitnieniu rzepaku na styku nasady liści i rozgałęzień łodyg. Wówczas na zabiegi ochronne jest już za późno. We wnętrzu łodygi rozrasta się grzybnia, która w miarę dojrzewania zagęszcza się w postaci sklerocjów. Zarażone rośliny nie powodują wtórnych infekcji. W czasie zbioru sklerocja opadają na glebę i są źródłem zakażeń w następnych latach. Mogą przetrwać nawet 7-10 lat.

Najważniejszy zabieg grzybobójczy w sezonie

W trakcie wegetacji rzepaku stratom powodowanych przez zgniliznę twardzikową można zapobiec tylko opryskując plantację fungicydem w fazie kwitnienia – opadanie pierwszych płatków kwiatowych. W tabelach 1.-2. zestawiłem fungicydy zalecane przede wszystkim do zwalczania zgnilizny twardzikowej. Praktycznie wszystkie wykazują jeszcze działanie przeciwko kilku innym chorobom, chociaż w etykietach występują duże rozbieżności zaleceń, zwłaszcza w przypadku środków opartych na azoksystrobinie, difenokonazolu, prochlorazie i tebukonazolu. Rynek oferuje dużą liczbę środków o podobnym składzie, które w licznych przypadkach odróżnia tylko nazwa.