Na każdej plantacji rzepaku ozimego należy ustawić 2-3 żółte naczynia. Tylko dzięki nim uda się wcześnie wychwycić naloty szkodników, zwłaszcza pchełek i śmietki.

Liczne plantacje rzepaku ozimego zostały założone z opóźnieniem. Natomiast na tych najwcześniejszych można już obserwować znaczną aktywność szkodników. Liczba ich gatunków jest znaczna i każdy pojawia się oraz żeruje w specyficzny dla siebie sposób. Zagrożenie dla roślin ze strony szkodników pojawiających się jesienią w rzepaku jest różne. Krótko po siewie mogą się pojawić:

• śmietka kapuściana – jest to muchówka, której larwy rozwijają się na korzeniach rzepaku albo innych roślin z rodziny kapustowatych w kilku pokoleniach przez cała wegetację. Najgorsze jest to, które atakuje najmłodsze rośliny;
• pchełki ziemne – ich chrząszcze żerują na liścieniach i liściach, wygryzając okrągłe otworki. Podobne uszkodzenia powodują chrząszcze pchełki rzepakowej. Jednak tutaj ważniejsze są larwy, które rozwijają się w tkankach nadziemnych części roślin;
• mszyca brzoskwiniowa i mszyca kapuściana – niemal każdej jesieni w ostatnich latach występują bardzo licznie. W tym roku też panują sprzyjające warunki do ich rozwoju. Warto pamiętać, że są one nosicielami wirusów i mogą przenosić sprawcę żółtaczki rzepy.

Dużą skłonnością do nagłych, masowych pojawów cechują się rolnice oraz gnatarz rzepakowiec. Inne szkodniki poważne zagrożenia mogą powodować lokalnie. Na pojedynczych plantacjach w ostatnich latach można było obserwować liczny pojaw tantnisia krzyżowiaczka oraz mączlików.

Wiedzieć, jak i kiedy zwalczać

Niezależnie od sposobu zaprawiania nasion na każdym polu z rzepakiem należy ustawić 2-3 żółte naczynia (muchówki śmietki reagują na żółtą barwę, ale pchełek aż tak nie wabi). Ich brzegi powinny niewiele wystawać ponad powierzchnię gruntu, toteż głębsze pojemniki należy nieco wkopać. Inaczej będzie trudno monitorować pchełki, które wolą przemieszczać się pieszo. Naczynia trzeba regularnie sprawdzać – 2-3 razy w tygodniu. Na wczesny atak pchełek i śmietki szczególnie narażone są plantacje założone w pobliżu stanowisk po rzepaku z poprzedniego sezonu, które wiosną były silnie opanowane przez larwy tych owadów.

• Sprawdź: Kiedy wystawić żółte naczynia?

Pierwszy zabieg insektycydowy jest wskazany wówczas, gdy uszkodzenia pierwszych liścieni lub liści sięgną 10% powierzchni. Od fazy 4 liści stosowanie insektycydów jest konieczne, jeśli w ciągu 3 tygodni przekroczona zostanie liczba 50 chrząszczy odłowionych w żółtym naczyniu.

Po zabiegu naczynia lepiej pozostawić na polu i nadal sprawdzać. W sytuacji długiej i ciepłej jesieni może pojawić się potrzeba powtórzenia zabiegu, nawet na początku listopada, jeśli na roślinie jest więcej niż 5 larw i/lub jeśli w żółtych naczyniach nadal odławiają się chrząszcze pchełek. Nie można też przeceniać działania substancji czynnych z grupy pyretroidów, bo na niektóre z nich pchełki nabyły odporność.

Krótsze działanie zapraw

Dopuszczone obecnie do stosowania zaprawy insektycydowe nie mają tak długiego działania, jak wycofane niedawno neonikotynoidy. Dlatego po stwierdzeniu wzmożonej obecności szkodników zabiegi insektycydowe należy rozpocząć wcześniej, niż w minionych latach (tabela). Niezależnie od zapisów w etykietach, insektycydy zawsze wykazują działanie na wszystkie owady, które będą miały z nimi kontakt.

Żeby uzyskać odpowiednią skuteczność, trzeba znać zachowania szkodliwych owadów. Chrząszcze pchełek nalatują na nowe plantacje rzepaku od początku września. Szczególnie sprzyjają im dni z temperaturą 16-20°C, czyli takie, jak kilka ostatnich. Podczas żerowania poprzedzającego składanie jaj są wrażliwe na światło. Dlatego są aktywne po zachodzie słońca i nocą. W tych porach należy wykonywać opryskiwanie roślin insektycydami. Warto pamiętać, że wrażliwość ta słabnie lub zanika w trakcie składania jaj. Dlatego mniej więcej od października chrząszcze pchełek znów są aktywne w dzień.