Stanowiska zasobne lub bardzo zasobne w fosfor i potas dają pewne możliwości oszczędzania na nawożeniu tymi składnikami. Jednak trzeba zachować zdrowy rozsądek.

Reakcja pszenicy ozimej na nawożenie fosforem (P) i potasem (K), najczęściej odnosi się tylko do wysokości zastosowanych dawek. Ich wyliczenie wymaga uwzględnienia m.in. wysokości oczekiwanego plonu, realnego w danym stanowisku i jednostkowego pobrania składników. Zdecydowanie mniej kłopotu sprawia wybór terminu stosowania, a jeszcze mniej dobór nawozów. Ponadto dobre zaopatrzenie roślin w te składniki zwiększa ich tolerancję czy też odporność na działanie czynników stresowych, takich jak: wysoka temperatura, susza i choroby. Pszenica do wyprodukowania tony ziarna wraz z odpowiednią ilością słomy potrzebuje przeciętnie:

• 10-12 kg fosforu;
• 16-25 kg potasu;
• 4-5 kg magnezu;
• 7,5-13 kg siarki.

Dobrze ustalić dawki

Przykłady wielkości dawek NPK obliczone z wykorzystaniem programu Naw Sald prezentują tabele 1.-3. Warto pamiętać, że wskazane dawki azotu należy traktować wyłącznie poglądowo. Ustalanie nawożenia azotem podlega szczególnemu rygorowi, który różnicuje podejście do wyliczania dawki nawet pod względem wielkości gospodarstwa.

Fosfor i potas w nawozach mineralnych należy wysiać przed orką siewną lub jeszcze wcześniej. Praktykowanie wysiewu po orce pod uprawę przedsiewną lub siew nie zapewnia ich odpowiedniego wymieszania z rolą. Do nawożenia podstawowego PK nadają się wszystkie rodzaje nawozów fosforowych i potasowych oraz wieloskładnikowe zwierające magnez i siarkę. Szukając doraźnych oszczędności na glebach lżejszych ponad połowę dawki potasu można wysiać przed siewem, a pozostałą część – do 30 kg K₂O/ha – wczesną wiosną przed ruszeniem wegetacji.

Warunkowe dzielenie dawki potasu uzasadnia jego duża ruchliwość w glebie oraz funkcje, jakie pełni w roślinie. Są one bardzo różnorodne, jednak do najważniejszych można zaliczyć:

• regulację gospodarki wodnej;
• oddziaływanie na gospodarkę azotem;
• wpływ na wzrost komórek roślinnych;
• aktywację szeregu enzymów katalizujących procesy fotosyntezy, produkcji energii oraz syntezę węglowodanów, białek i tłuszczów.

Nawet na długo przed siewem

Niska aktywność chemiczna fosforu w glebie połączona z niewielką ruchliwością uzasadnia zastosowanie jego całej dawki nawet na długo przed siewem roślin. Ze skutecznością nawożenia pogłównego fosforem nie należy wiązać zbyt dużych nadziei. Jednak na glebach zasobnych w ten składnik w razie potrzeby można pokusić się o pewne oszczędności. Otóż wyjątkowo można tak skalkulować jego dawkę, aby w ok. 30% pokrywała potencjalne potrzeby pokarmowe pszenicy. Ten wybieg będzie trzeba uwzględnić przy ustalaniu nawożenia fosforem pod roślinę następczą.