Bieżące wyniki plonowania najłatwiej się porównuje z poprzednimi. Wnioski są interesujące zwłaszcza wtedy, gdy kolejne sezony pod względem pogody bardzo się różnią.

Dynamiczny wzrost powierzchni uprawy kukurydzy rozpoczął się wiosną 2012 r., kiedy po srogiej zimie blisko 1,5 mln ha plantacji roślin ozimych wymagało przesiania. Z konieczności uprawą kukurydzy zajęli się także rolnicy, którzy nie mieli z nią jeszcze własnych doświadczeń. Ta sytuacja sprawiła, że z magazynów nasiennych znikło wszystko, co dało się wysiać. W wielu przypadkach nie zwracano uwagi na wartość gospodarczą odmian.

Przez kolejne lata areał kukurydzy nadal rósł, a wraz z nim wymagania plantatorów zwłaszcza co do potencjału plonowania. Niejednokrotnie trudno było się odnaleźć w gąszczu ofert, szczególnie w przypadku odmian niezarejestrowanych i niebadanych oficjalnie w Polsce. W badaniach nadzorowanych przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, zarówno rejestrowych, jak i porejestrowych, brała udział tylko część odmian oferowanych przez rynek.

Obroną przed natarczywością jest wiedza

Każdy dystrybutor swój towar chwali, bo innego wyjścia nie ma. Klient może w te obietnice wierzyć lub nie. O wiele łatwiej można dokonać wyboru, jeśli pod ręką są wyniki badań dostarczone przez niezależne instytucje oceniające. Pierwszym, surowym etapem weryfikacji są badania rejestrowe. Kreacje, które uzyskają stosowny wpis, w następnych latach mogą uczestniczyć w badaniach potwierdzających ich wartość gospodarczą w ramach porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego (PDO). We wspomnianych obu seriach badań udział biorą tylko te odmiany, które typują sami ich hodowcy. Sposób prowadzenia badań i wzajemna konkurencja sprawiają, że byle czego się tu nie zgłasza.

Zbiory kukurydzy dopiero się rozpoczynają i ostateczne wyniki dla odmian kukurydzy ziarnowej badanych w tym roku będą znane dopiero za kilka tygodni. Na razie można analizować dane z innych lat, a zwłaszcza z poprzedniego roku.

Cenne dane z poprzednich lat

Suche lato i jesień 2019 r. sprzyjały oddawaniu wody z ziarna. Nierzadko wilgotność przy zbiorze spadała poniżej 20%. Średnia dla wszystkich 51 odmian badanych w PDO 2019 w obrębie trzech klas wczesności wyniosła 24,7% (tabela 1.). Mimo wczesnego dojrzewania zbiory przeprowadzono dość późno: dla poszczególnych grup wczesności przypadł odpowiednio 7, 13 i 17 października. Średnia wilgotność ziarna była zbliżona: wczesne – 24,7%, średnio wczesne – 24,3% i średnio późne – 25,1%.

Pod względem plonowania w grupie odmian wczesnych najlepiej wypadła ES Yakari, a tuż za nią Amavit. Obie były w miarę wczesne i osiągnęły wilgotność ziarna zbliżoną do odmiany wzorcowej – MAS 15P. W grupie odmian średnio wczesnych najlepszą była Plantus o średnich plonach ponad 120 dt/ha, ale też wilgotności wyższej od średniej. Natomiast Kidemos plonował nieco niżej, ale wykazał się nieco lepszą wczesnością.

Wśród odmian średnio późnych różnice w plonach były mniejsze niż w innych latach i wynosiły ok. 5 dt/ha (5%), a dla wilgotności 2,4%. Najwyżej plonowała odmiana DKC3969 przy stosunkowo niskiej wilgotności ziarna (24%). Zbliżony wynik uzyskała odmiana ES Faraday. Zdecydowanie najpóźniejsza była RGT Himalayaxx, co wskazuje, że powinna być uprawiana tylko w rejonach o najkorzystniejszym klimacie.

W efekcie zbyt dużego zróżnicowania w plonach spowodowanego przez suszę, wyników z kilku stacji nie wzięto do syntezy. Wśród pozostałych stacji zróżnicowanie także było duże. Dla wykazania tego zróżnicowania w prawej części tabeli 2. zestawiono wyniki dla stacji badawczych:

• grupa A – o mniejszych opadach i niższych plonach;
• grupa B – o dobrych warunkach wilgotnościowych.

Różna reakcja na suszę

W grupie odmian wczesnych czołowe – ES Yakari i RGT Multiplexx – plonowały bardzo dobrze we wszystkich trzech klasyfikacjach. Z kolei odmiana Amavit preferowała średnie warunki, a polska odmiana SM Pomerania bardziej sprzyjające. W warunkach suszy najlepiej wypadły: MAS 11K, Obbelisc i KWS Kampinos.

W stawce odmian średnio wczesnych wiodący Plantus okazał się także najlepszy w rejonach suchych. W najkorzystniejszych warunkach pogodowych wyprzedziło go kilka odmian. Z kolei Kidemos i ES Inventive najlepiej plonowały w korzystnych warunkach wilgotnościowych, zaś pod presją suszy ich wyniki były aż o 80 dt/ha słabsze. W grupie średnio późnych najlepszą w warunkach suszy okazała się odmiana Hardwareale. Natomiast najmniejszy ubytek plonu odnotował ES Faraday.