Dobra organizacja produkcji nasiennej pozwala wprowadzać dodatkowe wymogi, które wpływają na wzrost jakości materiału siewnego oferowanego rolnikom.

Nasiona kukurydzy są nośnikiem szybkiego postępu. Przenoszą corocznie odnawiane bogactwo cech genetycznych. Kontrolowana urzędowo zdolność kiełkowania wpływa na równomierność i szybkość wschodów. Natomiast powszechne stosowanie zapraw zapewnia ochronę ziarna przed atakiem chorób i szkodników.

We Francji i innych krajach europejskich wszystkie plantacje nasienne są poddawane kwalifikacji polowej. Podobnie nasiona kukurydzy są dopuszczane do obrotu dopiero po przejściu odpowiednich badań, co potwierdza stosowne świadectwo kwalifikacji (paszport roślin). Rolnicy od nabywanych nasion kukurydzy oczekują:

• zróżnicowanego i ciągle odnawianego potencjału genetycznego;
• możliwie największego zapasu energii, aby kiełki i siewki były żywotne;
• gwarancji dobrej odporności na czynniki zewnętrzne dzięki właściwej ochronie fitosanitarnej;
• możliwości uzyskania informacji o każdym etapie produkcji nasiennej.

70 lat doświadczenia

Jakość nasion tworzy się już na plantacji nasiennej. Dobra znajomość agrotechniki pozwala na osiągnięcie najlepszej jakości nasion surowych, tj. bezpośrednio po zbiorze z pola. Pod koniec wegetacji na plantacji pojawia się przedstawiciel inspekcji nasiennej, zaś w trakcie zbioru do akcji wkracza firma nasienna, aby zachować jakość. Przede wszystkim chodzi o odpowiednie suszenie świeżych kolb w przewiewnych kontenerach, aby utrzymać żywotność zarodków. Proces ten jest bardzo kosztowny.

Po skrupulatnej selekcji kolb następuje właściwe suszenie w umiarkowanej temperaturze, czyszczenie wymłóconych nasion, eliminacja nasion zbyt lekkich i drobnych, aż w końcu kalibracja w celu otrzymania jednorodnych partii. Na każdym etapie pobierane są próby ziarna do bieżących kontroli kiełkowania w laboratoriach firm nasiennych. Technologia uszlachetniania nasion jest systematycznie ulepszana. We Francji takie prace prowadzi się od 1950 r., kiedy na rynku pojawiły się pierwsze odmiany mieszańcowe.

Gwarantowana jakość kiełkowania

Francuskie firmy nasienne ogromną wagę przykładają do tego, żeby zdolność kiełkowania nasion kukurydzy była bardzo wysoka. W optymalnych warunkach laboratoryjnych (temperatura 25-30°C) kiełkuje 96% ziarniaków i wytwarza prawidłowy kiełek. Ten parametr pokazuje potencjał ziarna. Jednak w warunkach polowych trudno uzyskać taką zdolność kiełkowania. Na wysiane ziarno działa inna temperatura, zmienna głębokość siewu, opady, osiadanie roli, które mogą obniżyć zdolność kiełkowania.

Wysiane ziarno kukurydzy wykazuje silną reakcję na temperaturę otoczenia. Kiełkowanie przy średniej temperaturze 25°C następuje po 5 dniach, przy 12°C w ciągu 10 dni, a poniżej 10°C jest powolne i mogą wystąpić zaburzenia w rozwoju kiełków. Wzrasta też zagrożenie ze strony szkodników. Natomiast przed chorobami chronią zaprawy fungicydowe.

Tolerancję na trudne warunki kiełkowania bada się za pomocą specjalnie opracowanych testów żywotności. Pozwalają one zidentyfikować partie nasion obarczone ryzykiem pogorszonych wschodów. Testy polegają na różnicowaniu trzech czynników: temperatury (8-10°C), zawartości wody (od 10% do nasycenia) i rodzaju gleby (piasek, glina, gleba organiczna).

Wszystkie parametry są dobre

Któż nie zadawał sobie pytania o wpływ wielkości nasion kukurydzy na plonowanie? Wszystkie przeprowadzone dotychczas próby nie wykazały jakiegokolwiek wpływu wielkości ziaren na plonowanie. Jeśli obserwuje się jakąś różnicę, to jest ona zawsze poniżej błędu statystycznego.

Jedynym bezdyskusyjnym efektem jest wygląd młodych roślin. Z większych ziaren wyrastają większe kiełki. Wykazują też szybsze tempo wzrostu początkowego, bo korzystają z większego zapasu energii zgromadzonej w skrobi ziarna. Ta przewaga zanika po jej wyczerpaniu, co zazwyczaj następuje po osiągnięciu fazy 5 liści. Natomiast sam rozwój fizjologiczny nie jest uzależniony od rozmiaru ziaren.

Zanieczyszczenia są nieuniknione, ale ich ilość w ostatnich 30 latach została silnie ograniczona. Partie nasion mogą zawierać dwa typy zanieczyszczeń:

• właściwe – składają się z elementów obcych, takich jak ziarna popękane, innych gatunków, kamienie (ich ilość nie może przekraczać 2%);
• odmianowe – chodzi o ziarniaki pochodzące z zapylenia pyłkiem spoza danego pola reprodukcyjnego (nazywa się je abberantami) lub ziarniaki powstałe w wyniku samozapylenia (skutek niedokładnej kastracji, gdzie dopuszczalny poziom błędu wynosi 0,5%.

Jakość nasion

Wymogi dotyczące jakości nasion kształtują dwa czynniki. Pierwszym są przepisy stanowione przez poszczególne państwa. Drugim są wymogi ustalane przez organizacje zrzeszające producentów nasion, dla których bazą są jednak przepisy ustalone przez administrację publiczną. W praktyce są one jednak ostrzejsze od tych urzędowych, zarówno w odniesieniu do kwalifikacji polowej, jak i laboratoryjnej. Dla przykładu oficjalnie wymaganych jest 5 inspekcji polowych w trakcie wegetacji, a ustalenia branżowe zalecają ich przeprowadzić średnio 12.

Francja posiada przepisy zobowiązujące do oficjalnej kwalifikacji nasion przed ich wprowadzeniem do obrotu. Tego obowiązku nie ma np. w Chile i USA, gdzie oficjalna kwalifikacja sprowadza się do gwarancji handlowej (60% rozmnożeń jest poddawanych kwalifikacji).