Wapnowanie jest ważniejsze niż myślano. Pomaga ograniczać straty składników pokarmowych i jest skuteczną bronią w walce o obniżkę emisji gazów cieplarnianych z gleby.

Zalety wapnowania gleb wydają się być powszechnie znane. Jednak ich lista sprowadza się do ogólnych i raczej niemierzalnych zmian właściwości. Dopiero niedawno pojawiły się konkrety wielkiej wagi. Ogólnoświatowe badania pokazały, że wapnowanie gleb doprowadziło do średniego wzrostu plonów o 36% wszędzie tam, gdzie się je praktykuje ze względu na naturalną skłonność gleb do zakwaszania. Wykazano też jednoznacznie, że oprócz bezpośredniego wpływu na odczyn gleby, wapnowanie wpływa na obieg składników pokarmowych i węgla w glebie oraz związane z tym przepływy gazów cieplarnianych.

Wapnowanie niemal neutralne dla klimatu

Najnowsze badania dowodzą, że wapnowanie gleb niemal zrównoważony bilans gazów cieplarnianych. Ponadto w odpowiednich warunkach pomaga magazynować dwutlenek węgla. W skali światowej zasoby węgla organicznego po wapnowaniu rosną średnio o ok. 4,5% rocznie.

Te same badania wykazały, że wapnowanie wpływa na obniżenie emisji podtlenku azotu z gleby o ponad 20%. Dzieje się tak dzięki wzrostowi produkcji biomasy. Przy odczynie zbliżonym do optymalnego dla danej gleby aktywność mikroorganizmów glebowych znacznie się poprawia, co sprzyja mniejszej emisji podtlenku azotu do atmosfery. Naukowcy wyliczyli, że emisja bezpośrednia tego gazu związana z nawożeniem upraw nawozami azotowymi przy właściwym odczynie spada o 6-14%.

Zespół badawczy postawił też śmiałą tezę. Otóż wzrost produkcji biomasy (plonowania) wynikający z uregulowanego odczynu, może przyczynić się do spadku emisji podtlenku azotu z gleby nawet 1/3. Cytowane wyniki badań nie pochodzą z Polski, ale ich znaczną część prowadzono tuż za naszą zachodnią granicą, gdzie warunki przyrodnicze i glebowe aż tak bardzo od naszych się nie różnią.

• Sprawdź: Wapnowanie gleby – kiedy jest najlepszy czas?

Wapnowanie większości gleb w Polsce od dziesięcioleci jest koniecznością. Teraz wobec nowych wyników badań zostaną mu nadane nowe funkcje proklimatyczne i prośrodowiskowe. Natomiast wyzwaniem logistycznym pozostanie potrzeba transportu ogromnych mas środków wapnujących z południa na północ kraju.

Ostatni rok wsparcia

Przez wiele lat stosowano wiele zachęt, które obniżały koszt zabiegu wapnowania dla gospodarstw. Bieżący rok jest ostatnim, w którym można jeszcze skorzystać ze wsparcia do wapnowania gleb, których odczyn wynosi od 5,5 w dół. Na razie nie wiadomo, czy pojawi się nowa propozycja wsparcia. W świetle przedstawionych wyników badań przybyło kilka solidnych argumentów, aby je utrzymać.