Chwościk buraka – kiedy należy zwalczać?

Chwościk, rdza buraka, mączniak prawdziwy i ramularia to najpoważniejsze choroby grzybowe buraka cukrowego, które wpływają na plon. Nie pozwól im się rozwijać.
Jeśli pogoda sprzyja rozwojowi chwościka buraka to zabieg fungicydowy należy przeprowadzić po zauważeniu pierwszych objawów.  Zdjęcie: Dreczka

Chwościk buraka jest szczególnie groźny, bo atakuje w okresie najintensywniejszej asymilacji roślin. Nawet jeśli szybko nie zniszczy aparatu liściowego, to prowokuje roślinę do tworzenia nowych liści. To odbija się na możliwości budowy masy korzeni i gromadzenia cukru. Co więcej, strategia zwalczania chorób liści buraka opierająca się na schematach podawanych w niektórych kalendarzach dla rolników się nie sprawdza. W zależności od roku i regionu różnice w początkach i dalszym przebiegu porażenia plantacji bywają bardzo duże.

Nie dopuścić do rozwoju choroby

Ze względu na poziom szkodliwości wszelkie działania należy ukierunkować przede wszystkim na zwalczanie chwościka buraka. Warto pamiętać, że będzie ono efektywne tylko wówczas, gdy w ogóle nie dopuści się do jego rozwoju. Zatem jako sygnał do wykonania zabiegu fungicydowego należy potraktować pierwsze widoczne objawy chwościka na liściach. Kto ma możliwość obserwowania na swoim polu, w przydomowym ogródku lub gdziekolwiek w okolicy roślin buraka czerwonego, popularnie nazywanego buraczkiem, powinien jak najczęściej korzystać z tej okazji. Ta roślina wykazuje większą wrażliwość na porażenie chwościkiem buraka i objawy zwykle pojawiają się przynajmniej o tydzień wcześniej. Wówczas trzeba wykonać zabieg w burakach cukrowych, bo pierwsze objawy są widoczne dopiero po 3-4 tygodniach od początku infekcji.

Ze względu na długotrwałe chłody panujące do fazy zwarcia rzędów, w tym roku plantatorzy buraka z południa kraju swoje plantacje powinni wnikliwie obserwować od pierwszych dni lipca. Natomiast północne rejony kraju mogą być zagrożone od przełomu lipca i sierpnia. Wiąże się to z częstotliwością występowania opadów i temperaturą. Rozwojowi chwościka sprzyja wysoka wilgotność powietrza – powyżej 90% (w ciągu 6 dni po kilkudniowych opadach), w połączeniu z temperaturą powyżej 25°C w dzień i 15°C w nocy. Rozwój grzyba ustaje, kiedy temperatura otoczenia spadnie poniżej 10°C.

Progi szkodliwości są bez znaczenia

Firmy nasienne prześcigają się w zachwalaniu genetycznej odporności swoich odmian na chwościka. Praktyka pokazuje, że przy większej presji choroby to nie wystarcza i trzeba stosować fungicydy (tabele 1.-2.). Jednak tutaj też pojawia się pewien problem, bo w ostatnich dziesięcioleciach chwościk zdołał wykształcić odporność na część substancji czynnych, które nadmiernie eksploatowano do jego zwalczania. W ostatnich latach niską skuteczność wykazywały stosowane pojedynczo: strobiluryny, epoksykonazol, tiofanat metylu i fenpropidyna. Jednak to nie przekreśla możliwości ich użycia, bo nadal sprawdzają się zarówno w mieszaninach fabrycznych, jak i zbiornikowych, zwłaszcza z substancjami czynnymi należącymi do innych grup chemicznych.

Oto działania pozwalające skutecznie zwalczać chwościka buraka i inne choroby liści:

  • zabieg fungicydowy należy wykonać najpóźniej po zauważeniu pierwszych objawów chwościka. Większość zalecanych środków ogranicza także inne choroby liści;
  • w miarę możliwości wybierać środki wieloskładnikowe;
  • absolutnie unikać oprysków w pełnym słońcu, bo temperatura powyżej 25°C nie jest odpowiednia dla żadnych zabiegów fungicydowych;
  • liście buraka podczas zabiegu nie powinny być zwiędnięte, bo ciecz robocza na nich się nie zatrzyma – opryski należy prowadzić po odzyskaniu turgoru, najlepiej wieczorem i w nocy. Wybór pory porannej nie jest odpowiedni;
  • bardzo dobry efekt wspierający działanie fungicydów daje dodatek miedzi. Metal ten wykazuje kontaktowe działanie grzybobójcze. Zalecany jest dodatek wodorotlenku miedzi w dawce 400-440 g Cu/ha. Zawierają go niektóre fungicydy miedziowe zalecane w innych uprawach (Copper Max New 50 WP, Funguran A-plus New 50 WP, Funguran Forte New 50 WP, Funguran Pro) oraz nawozy dolistne. Unikać form zawierających tlenochlorki, z których może powstawać kwas solny wywołujący poparzenia roślin;
  • dla poprawy przylegania miedzi do powierzchni liści dodać adiuwant przeznaczony do stosowania z fungicydami (np. Atpolan 80 EC Premium, Lewar pH Fungi Premium);
  • jeśli na plantacji pojawią się mszyce, to można rozważyć dodatek insektycydu (Decis Mega 50 EW, Delta 50 EW) – zalecane są tylko nieliczne pyretroidy działające w temperaturze do 20°C;
  • nie dodawać żadnych nawozów dolistnych zawierających jakiekolwiek inne składniki pokarmowe, a w szczególności azot. Wyjątkiem jest bor;
  • po 2-3 tygodniach po pierwszym zabiegu sprawdzić stan roślin. Jeśli zaobserwuje się kolejne plamki chwościka, trzeba wykonać kolejny zabieg fungicydowy;
  • koniecznie trzeba zmieniać substancje czynne używane w kolejnych zabiegach, aby uniknąć powstania odporności;
  • zazwyczaj od połowy września stosowanie fungicydów już nie ma sensu. W razie późnych terminów zabiegu i wczesnych kopania trzeba pamiętać o karencji.
© Materiał chroniony prawem autorskim. Zasady przedruków w regulaminie.