Wysoka zawartość próchnicy w glebie stanowi jej źródło żyzności. Naukowcy odkryli, że zawartość próchnicy można poprawić także za pomocą nawozów mineralnych.

Nauki rolnicze największe znaczenie w magazynowaniu węgla organicznego przypisują pierwszym 30 cm gleby. Jednak interesujące jest również to, ile próchnicy może się wytworzyć głębiej. Wyniki najnowszych badań pokazują, że zawartość węgla organicznego można znacznie poprawić również w warstwie podornej (30-50 cm). Przy okazji obalono tezę, że zwiększaniu zdolności gleby do wiązania węgla organicznego (Corg.), sprzyja rezygnacja w uprawek gleby aż do zupełnego ich zaniechania.

Jak zwiększa się zawartość próchnicy?

Przez kilka ostatnich lat grupa kilkunastu naukowców z różnych placówek naukowo-badawczych sprawdzało, jakie strategie działań agrotechnicznych mają największy wpływ na zawartość węgla w glebie. W tym celu przyjrzeli się bliżej warstwom gleby do głębokości 1 m. Wybrano 9 lokalizacji, gdzie w ujęciu wieloletnim testowano tereny uprawowe typowe dla Europy Środkowej.

Obserwacje powadzone w warstwie ornej gleby (0-30 cm) wykazały, że największy wzrost zawartości Corg. nastąpił wskutek nawożenia azotem mineralnym, nawozami wieloskładnikowymi (NPK), nawadniania i przyorywania słomy. Efekt zwiększenia uzyskiwano w 80% stanowisk. Jednak zawartość Corg. znacznie wzrosła także w głębszych warstwach. Blisko 20% całkowitej ilości zatrzymanego węgla organicznego stwierdzono na głębokości 30-50 cm. Na jeszcze głębsze warstwy przypadło tylko 3% efektu zwiększenia zawartości Corg.

• Sprawdź: Próchnicę trzeba budować cały czas

Badania również wykazały, że poszczególne nawozy mają różny wpływ na zawartość próchnicy. Największy wpływ na zawartość Corg. miały nawozy mineralne i obornik: nawozy N i NPK zwiększały zawartość Corg. w glebie średnio o 8 dt/ha rocznie, a przefermentowany obornik nawet o 17 dt/ha rocznie (mnożąc Corg. przez współczynnik 1,72 uzyskuje się zawartość materii organicznej).

Nawozy mineralne działają inaczej niż obornik

Naukowcy wykazali też, że nawozy mineralne (azotowe i NPK) zwiększają produkcję pierwotną netto, a w glebie pozostaje więcej korzeni i resztek roślinnych. Ponieważ w doświadczeniach zbierano resztki pożniwne, to pozostałościami organicznymi były tylko części podziemne roślin, które i tak istotnie zwiększyły zawartość Corg. Ustalono, że w takich stanowiskach ponad 75% całkowitej zawartości Corg. pochodzi z podziemnych części roślin i wydzielin korzeniowych.

Jednakże nawozy mineralne są również łatwo wprowadzane wgłębnie i dlatego mogą działać również w warstwie podornej. Tak też było w eksperymencie. Stosowanie nawozów mineralnych spowodowało największy wzrost zawartości Corg. w warstwie gleby 30-50 cm, głównie dzięki rozrastaniu się systemu korzeniowego uprawianych roślin.